Inbreng bij Begroting 2024

Voorzitter, Net als andere fracties wil ik ook – los van de inhoud - mijn waardering uitspreken aan het college en de ambtelijke dienst voor de samenstelling van deze goed leesbare begroting. Vanochtend is uitgebreid gesproken over de plannen van het College om grote sommen geld zelf in te mogen vullen zonder expliciet fiat van Provinciale Staten. De Partij voor de Dieren is mede-indiener van het amendement GS voorwaardelijk wordt PS voorwaardelijk. Er is door de collega’s voor mij al veel hierover gezegd. Om niet in herhaling te vallen kan ik hier kort over zijn. Voor onze fractie is het een no go om te tornen aan de bevoegdheden van Provinciale Staten. Volgens de recente Provinciale begrotingsregels uit 2022 is het uitgangspunt eerst beleid vaststellen en dan de verdeling van het geld en tenslotte de uitvoering. Dat uitgangspunt is zo helder als glas en wordt in de begroting genegeerd. Met veel andere partijen zijn wij dan ook mede indiener van het amendement GS-voorwaardelijk wordt PS-voorwaardelijk.

Het centrale thema van het bestuursakkoord van de vorige coalitie was Brede Welvaart, wat er kort gezegd op neerkomt dat er meer is dan de stand van de economie die bepalend is voor het welzijn van onze inwoners. Brede welvaart gaat over de kwaliteit van het leven, zowel in het hier en nu als in de toekomst.

In het huidige coalitieakkoord komt de term Brede welvaart twee keer in de tekst voor maar een visie van dit begrip en hoe men daaraan handen en voeten wil geven, ontbreekt. Ook in de voorliggende begroting 2024 ontbreekt een duidelijke en heldere richtinggevende visie op dat punt. De provincie loopt achter op veel grote opgaven, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, water, natuur en milieu. Naast de reeds bekende knelpunten op het gebied van de KRW, het Natuur Netwerk Nederland en de stikstofdepositie, blijkt uit een recente analyse van bureau Berenschot dat de uitstoot van CO2 in Fryslân niet genoeg afneemt om het afgesproken nationale klimaatdoel van 55% CO2 reductie in 2030 te halen.¹ Volgens de analyse haalt Fryslân in 2030 een reductie van krap 50% ten opzichte van 1990. Werk aan de winkel dus, 2050 is het jaar dat we CO2 neutraal moeten zijn. ER moet een tandje bij. Wat gaat het College ondernemen om in ieder geval de 55% CO2 reductie in 2030 te halen?

Dan kom ik op de Cultuur. Het college heeft het voornemen om vanaf 2026 € 1,6 miljoen te bezuinigen op de structurele begroting voor de budgetten brede kunstinfrastructuur en Fries. Ook wil het College korten op Arcadia. De kunst- en cultuursector wordt daarmee volgens de fractie van de PvdD onevenredig zwaar getroffen. De positieve rol van de culturele en creatieve sector wordt inmiddels breed onderkend door de Rijksoverheid, medeoverheden en adviesraden. Naast maatschappelijke impact is de economische spin-off van de culturele en creatieve sector bovendien substantieel: Onderzoek laat zien dat de sector jaarlijks zo’n 25 miljard euro bijdraagt aan onze economie². Dat is bijna 4% van het bruto binnenlands product. Verdergaande bezuinigingen leiden tot een ernstige verschraling van de sector. Wat verloren gaat in de creatieve industrie, komt in de regel niet meer terug. De Partij voor de Dieren steunt dan ook met meerdere partijen de amendementen van de PvdA om deze voorgenomen bezuinigingen vooreerst niet door te voeren.

Wat voor Cultuur geldt, geldt feitelijk ook voor het Netwerk Duurzame Dorpen. Hierop is het gezegde gooi geen oude schoenen weg voordat je nieuwe hebt van toepassing. Het idee is om de activiteiten van het NDD in ie brengen in het Energiehuis dat nog in de oprichtende fase verkeert. Om de activiteiten van NDD in de overgangsfase te kunnen borgen en goed te kunnen overdragen, acht de PvdD het verstandig de financiering van NDD nog 1 jaar laten te laten doorlopen. Wij achten het passend dat de overbruggingsfinanciering ten laste wordt gebracht vanuit het rendement van Windpark Fryslân. Wij steunen de SP motie daarover.

Voorzitter, binnen de kaders van deze begroting wil onze fractie aandacht vragen voor de positie van wildopvang. Wildopvangcentra in Fryslân leveren belangrijke maatschappelijke diensten, maar hebben geen structurele financiering waardoor de kwaliteit, continuïteit, informatievoorziening en kennisuitwisseling in het geding zijn. Ondanks de wettelijke zorgplicht en het breed gedeelde gevoel in onze samenleving dat wij mensen een morele verantwoordelijkheid hebben voor het welzijn van dieren, worden deze opvangcentra niet gesteund.

Het opvangen van zieke en gewonde dieren is een onderdeel van de zorg voor de natuur en daarmee een kerntaak van de provincie. Gezien de wettelijk vastgelegde zorgplicht voor burgers voor wilde dieren, is het een logische zaak dat de overheid, c.q. de provincie, aan deze burgers hiervoor ook de financiële middelen verschaft.

Verschillende bekende opvangorganisaties zoals de Fûgelhelling en de Fûgelpits zijn afhankelijk van particuliere donaties, giften en legaten. Deze inkomsten zijn niet toereikend. Wildopvangcentra en wildvervoerders hebben het moeilijk in Nederland, zo blijkt uit recente informatie van de Dierenbescherming³. Er stromen steeds meer dieren binnen, er is een chronisch tekort aan vakbekwame medewerkers en vrijwilligers, en de kosten stijgen exponentieel.

Provinciale Staten van Groningen hebben onlangs de bereidheid uitgesproken om in Noordelijk verband de positie van wildopvang nader te onderzoeken. Met een motie “Verkenning mogelijkheden wildopvang” wil onze fractie het College oproepen om het gesprek aan te gaan met de provincies Groningen en Drenthe om in noordelijk verband een verkenning naar de mogelijkheden van wildopvang uit te voeren, inclusief mogelijkheden voor financiering en de resultaten van deze verkenning in het eerste kwartaal van 2024 aan Provinciale Staten voor te leggen. Deze motie wordt mede ingediend door GrienLinks, SP, D66 en PvdA.

Tot zover voorzitter.

¹ Fryslân stoot nog te veel CO2 uit: provincie haalt klimaatdoel 2030 niet - Omrop Fryslân (omropfryslan.nl)

² Bijdrage cultuur en media aan economie 3,7 procent (cbs.nl)

³ Noodkreet wildopvangcentra en wildvervoer (dierenbescherming.nl)