Bijdrage duurzaam OV

De Partij voor de Dieren streeft naar een samenleving waarin duurzaamheid en mededogen leidende principes zijn. Alleen op die manier lukt het om onze planeet leefbaar te houden. Het voorkomen van de klimaatcrisis heeft daarbij onze hoogste prioriteit. En dat betekent het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen op alle fronten. Ook het openbaar vervoer kan en moet duurzaam worden. Wij willen een openbaar vervoer met treinen en bussen die rijden op duurzame emissievrije brandstof, waarbij ook het productieproces van trein en bus zelf zo duurzaam en circulair mogelijk is gemaakt.

Dit streven zien wij in het voorstel van GS onvoldoende terug. Wij willen dat de provincie haar aanjagende rol vervult en een hoog ambitieniveau laat zien ten aanzien van verduurzaming OV. Wij vinden dat dit best wat mag kosten, want het voorkomen van de klimaatcrisis is noodzakelijk. Maar wat schetst onze verbazing: GS wil het openbaar vervoer verduurzamen, maar het mag niks extra kosten. Dat vinden wij niet ambitieus genoeg. Wie a zegt moet ook b zeggen. De urgentie van de energietransitie vraagt om daadkracht en doorpakken. Wij zijn daarom blij dat het streven naar een hogere ambitie breed in onze Staten wordt gedeeld. Wij ondersteunen daarom het amendement van het CDA, om niet pas in 2030, maar al in 2025 een zero emissie openbaar vervoer bij uitlaat in Fryslan na te streven.

Maar daarmee zijn we er nog niet. Het gaat niet alleen om wat er uit de uitlaat komt. Ook de brandstoffen zelf moeten duurzaam zijn gemaakt. We moeten daarom ook kritisch zijn op waar onze stroom, biodiesel of waterstof vandaan komt. Een bus die rijdt op grijze stroom, stoot welliswaar zelf geen CO2 uit, maar is door die grijze stroom nog altijd een bedreiging voor het klimaat. GS wil de keuze voor brandstof bij de vervoerders laten. Daar zijn wij het niet mee eens. Dat geeft namelijk ook ruimte voor rijden op groen gas. Gas afkomstig uit mestvergisters, die niets met duurzaamheid te maken hebben. Wij dienen daarom het amendement van GrienLinks mee in, om al op zeer korte termijn te kiezen voor elektrische bussen, en waar dat niet anders kan, te kiezen voor synthetische biodiesel of beter. Deze brandstof, die gemaakt is uit oud frituurvet en tot 90% minder uitstoot geeft, past heel mooi in ons streven naar een circulaire economie.

Ook voor de treinen geldt, dat het wat ons betreft best een tandje meer kan. Het verbaast ons dat GS het idee voor elektrificatie van tafel veegt, vanwege een te lange terugverdientijd. Is een terugverdientijd van 30 jaar dan lang? Niet lang geleden hebben we uitgebreid met elkaar gesproken over onzevaarweginfrastructuur. En daarbij vinden we een terugverdientijd van 100 jaar prima. Het is maar waar je voor kiest. Wij kiezen voor nu handelen. De urgentie van de energietransitie vraagt om daadkracht en doorpakken. Daarbij vinden wij het voorstel van GS, om pas in 2035 eens na te denken over elektrificatie veel te vrijblijvend, en zijn het eens met GrienLinks, datGS de ruimte binnen de huidige treinconcessie moet benutten om nu al meters te maken.

Wij geloven niet dat die meters per se gemaakt moeten worden met de aanleg van bovenleidingen. De marktontwikkelingen gaan razend snel. De actieradius van elektrisch vervoer wordt elk jaar groter. De drie trajecten die Fryslân telt zijn relatief kort. Op het drukste traject Leeuwarden-Groningen gaan al deels elektrische treinen rijden. Wellicht is het over een paar jaar mogelijk om de treinen op alletrajecten volledig op een accu te laten rijden.

Of het kan zijn dat een doorbraak in de waterstoftechnologie bovenleidingen overbodig maakt. Wij hebben ook begrepen dat Groningen een groot voorstander is van waterstoftreinen en betwijfelen daarom de haalbaarheid van de aanleg van bovenleidingen op het traject Leeuwarden-Groningen. Wij dienen daarom het amendement van Grienlinks mee in, om niet pas na 2035, maar juist al op korte termijn, serieus werk te maken van synthetische biodiesel in het treinvervoer.