Vragen over vergassen ganzen

Indiendatum: mei 2015
Antwoorddatum: 4 mrt. 2016

Geachte mevrouw Van der Zanden,

Uw schriftelijke vragen op grond van artikel 39 van het reglement van Orde, binnengekomen op 19 mei 2015 beantwoorden wij als volgt.

Fraach 1:

Het streven van de provincie Fryslân is het aantal ganzen terug te brengen tot 7000 dieren (referentiejaar 2006). Dat is een vorm van populatiebeheer. Dit is wettelijk alleen toegestaan voor hoefdieren; voor vogels is dat uitdrukkelijk verboden. Is het college het met ons eens dat het grootschalig vergassen een vorm van populatiebeheer is die op grond van bovenstaande dus niet kan worden toegestaan?

Antwurd fraach 1:

Nee. Jurisprudentie wijst uit dat populatiereducerende maatregelen als middel ter voorkoming van belangrijke schade gerechtvaardigd kunnen zijn (zie o.a. uitspraak Raad van State d.d. 4-2-2009, zaaknr. 200802524/1).

Fraach 2:

De Provincie Fryslân heeft een Verordening schadebestrijding dieren. Een aangepaste versie daarvan wordt op 24juni aan de provinciale staten ter goedkeuring voorgelegd. In deze verordening wordt geregeld wat in deze provincie met betrekking tot het verjagen van onder andere ganzen is toegestaan. Het gebruik van C02 wordt daarin niet genoemd. Is het college het met ons eens dat alleen al om die reden er geen medewerking kan worden verleend aan plannen om ganzen te vergassen?

Antwurd fraach 2:

Nee. De Verordening Schadebestrijding Dieren heeft betrekking op schadebestrijding van overwinterende ganzen in de periode van 1 november tot 1 maart. De betreffende CO2 maatregel richt zich op de overzomerende grauwe gans en ganzen die gedurende het gehele jaar in Fryslân verblijven.

Fraach 3:

Is het bij het college bekend dat de jarenlange pogingen om rond Schiphol ganzen te verjagen (afschot, vergassing) volgens tellingen van Sovon geen meetbaar resultaat hebben gehad en dat het het zeer de vraag is of het massaal vergassen van ganzen de populatie uiteindelijk verkleint?(Bron: Trouw 11 mei2015)

Antwurd fraach 3:

Nee. Overigens is gebleken dat er in 2013 in de 20-kilometer- zone rondom Schiphol een stabilisatie was van de groei van de ganzenpopulatie; in 2014 was er een daling van 4,9 %. De komende jaren zal uit monitoring moeten blijken wat de effecten zijn van het intensievere beheer van de populatie ganzen (bron: Ministerie van Infrastructuur en Milieu, 18/12/14).

Fraach 4:

Als het college de vragen 1 t/m 3 hierboven inderdaad positief beantwoordt, wat zijn dan de gevolgen voor de beoordeling van het verzoek van It Fryske Gea en Staatsbosbeheer?

Antwurd fraach 4:

Niet van toepassing, zie voorgaande antwoorden.

Fraach 5:

Kan het college bevestigen dat indien, tegen de wet-en regelgeving in, toch wordt ingestemd met het vergassen van ganzen zoals It Fryske Gea en Staatsbosbeheer hebben gevraagd er maximaal 300 ganzen zullen worden vergast? (Toelichting: In de Alde Feanen zou het gaan om 300 ganzen en in de Deelen om 2 x 300 ganzen. De vergassing in de Deelen gaat vrijwel zeker niet door omdat er geen capaciteit bij de vergasser is.)

Antwurd fraach 5:

De inzet van de CO2-maatregel per 1juni 2015 voor het doden van ganzen ter voorkoming en beperking van belangrijke schade aan gewassen is niet in strijd met wet- en regelgeving. De aanvraag voor 2015 door de Faunabeheereenheid Fryslân betreft uitsluitend het gebied De Alde Feanen. De FUMO, de voor de provincie Fryslân toezichthoudende instantie voor de Flora- en faunawet, houdt toezicht op de uitvoering van de maatregel. De Faunabeheereenheid zal de uitvoering na afloop evalueren. In de aanvraag voor 2015 wordt een aantal van 200 â 300 ganzen genoemd. Hoeveel ganzen daadwerkelijk zullen zijn gedood zal pas na afloop van de bestrijdingsacties bekend zijn.

Fraach 6:

Kan het college gedocumenteerd aangeven hoe de dood door vergassing van 300 zomerganzen op de langere termijn bijdraagt aan de populatievermindering van de winterganzen? (dit is relevant omdat de gedeputeerde zelf zegt dat winterganzen veel meer schade aanrichten dan zomerganzen).

Antwurd fraach 6:

Nee. Het doden van overzomerende ganzen draagt slechts in beperkte mate bij aan populatievermindering van overwinterende ganzen. Overwinterende ganzen zijn ganzen die hier in de winterperiode verblijven; dit betreft voornamelijk ganzen die de rest van het jaar buiten Nederland verblijven en daar hun broedgebieden hebben. Overzomerende ganzen verblijven voornamelijk het gehele jaar in Nederland en hebben hier hun broedgebied. Overigens is het beleid ten aanzien van overzomerende ganzen, zoals verwoord in “de Fryske Guozzenoanpak 2014”, gericht op het reduceren van schade aan landbouwgewassen door middel van populatiebeperkende maatregelen. Het beleid ten aanzien van overwinterende ganzen daarentegen is gericht op het reduceren van schade door middel van verjaging met ondersteunend afschot.

Fraach 7:

Kan het College bevestigen dat de omvang van de kolonie zomerganzen in Fryslân ongeveer 33.500 ganzen bevat en dat een vergassing van 300 ganzen een strikt tijdelijke reductie van de populatie van 0,9% betekent?

Antwurd fraach 7:

De populatie bedroeg in 2012 ongeveer 33.500 overzomerende grauwe ganzen. Dit jaar zal het gebruik van deC02-maatregel beperkt van omvang zijn. Dat komt doordat het gebruik van dit middel pas met ingang van 1juni2015 wettelijk toegestaan is en er derhalve voor onder meer de Faunabeheereenheid onvoldoende tijd was om de maatregel breder in te zetten. Het is mogelijk dat in volgende jaren de betreffende maatregel vaker wordt ingezet voor het reduceren van de populatie overzomerende ganzen.

Overigens betreft deCO2-maatregel slechts één van de maatregelen die worden ingezet ter reductie van de populatie ter voorkoming en beperking van schade aan Iandbouwgewassen.

Fraach 8:

Is het College het met onze fractie eens dat daarmee het vergassingsproject vooral een symbolische betekenis heeft en dat dus de vergassing in relatie tot het gestelde doel (de populatie terugbrengen naar 7000 ganzen) zinloos is? Zo niet, kan het college dan gedocumenteerd aangeven wat de zin is van het vergassen van deze 300 dieren?

Antwurd fraach 8:

Nee. Het gebruik van C20 is wettelijk toegestaan en is één van de maatregelen die in “De Fryske Guozzenoanpak” als in te zetten maatregel is verwoord om de betreffende ganzenpopulatie terug te brengen. De inzet van de maatregel staat derhalve niet ter discussie. De actie die dit jaar wordt uitgevoerd en waarbij dit middel wordt ingezet, vereist een beoordeling op basis van de Natuurbeschermingswet 1998 en een ontheffing op basis van de Flora- en Faunawet. De Faunabeheereenheid beschouwt de inzet van de maatregel als pilot. Na afloop worden de resultaten en ervaringen in een breed overleg geëvalueerd en gebruikt bij eventuele volgende aanvragen voor soortgelijke acties in de komende jaren.

Fraach 9:

Is het college het met onze fractie eens dat het vergassingsproject waarvoor nu door It Fryske Gea en Staatsbosbeheer een verzoek is ingediend geen enkel redelijk doel dient en dus in strijd is met Art. 2. 1 van de Wet Dieren?

Antwurd fraach 9:

Nee. In artikel 2.1 Wet Dieren staat dat het verboden is om zonder redelijk doel of met overschrijding van hetgeen ter bereiking van zodanig doel toelaatbaar is, bij een dier pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen. Het doel van de CO2maatregel is de populatie van overzomerende ganzen te reduceren teneinde schade aan landbouwgewassen te verkleinen. Het is wettelijk toegestaan om in het kader van dit doel deze maatregel in te zetten. Overigens heeft de Raad voor Dierenaangelegenheden op 17 december 2012 over de maatregel advies uitgebracht: ‘Als het gaat om populatiereductie (dit betreft grote aantallen) of om de veiligheid van het vliegverkeer is het gebruik van C02-gas de meest aanvaardbare methode, gevolgd door afschot’.

Fraach 10:

Is het college bereid om gelet op bovenstaande elk verzoek tot vergassing nu en in de toekomst te weigeren tot onomstotelijk is komen vast te staan dat deze methode daadwerkelijk leidt tot een langdurige en substantiële vermindering van de ganzenpopulatie?

Antwurd fraach 10:

Nee. In het provinciale ganzenbeleid “de Fryske Guozzenoanpak 2014”, waarmee Provinciale Staten op 24 september 2014 hebben ingestemd, is voorzien in de mogelijkheid tot inzet van de CO2maatregel. Tevens is in het beleid opgenomen dat er ontheffingen worden verleend voor het gebruik van dit middel.

Fraach 11:

Kan het college uitleggen hoe een systeem waarbij ganzen eerst op een hoop worden gedreven, wat enorme stress onder de dieren en hun jongen veroorzaakt, vervolgens in een hok worden geplaatst, wat de stress verder verhoogt, terwijl de bijvangst ook nog moet worden vrijgelaten en waarna de feitelijke vergassing (het doden) volgens opgave van de vergasser zelf nog ongeveer 2 minuten duurt, diervriendelijk kan worden genoemd?

Antwurd fraach 11:

De Raad voor Dieraangelegenheden heeft het gebruik van CO2 als bedwelmingsmiddel in hun ‘Richtsnoer ganzendoden’ als minst dieronvriendelijk aangemerkt. Ook een onderzoek van de Universiteit Wageningen heeft dit in 2010 al aangetoond.

Fraach 12

Mocht het college onverhoopt besluiten de vergassing van ganzen toe te staan, is het college dan bereid om van It Fryske Gea en Staatsbosbeheer te verlangen om het gehele proces (van vangen tot en met doden) te laten registreren door een professioneel audio-videobedrijf en deze beelden en het bijbehorend geluid te laten zien en horen in de eerstvolgende Statenvergadering nadat de vergassing heeft plaats gevonden; en dit beeldmateriaal op de website van de provincie te zetten?

Antwurd fraach 12:

Nee. Wij zien hier geen meerwaarde in.

Fraach 13

Is het vergassen van de ganzen kostendekkend en hoe berekent u dat? Wie betaalt het vergassen? Waar gaan de opbrengsten heen?

Antwurd fraach 13:

Het doel van het inzetten van populatiebeperkende middelen is het reduceren van schade aan landbouwgewassen. Kostendekkendheid is hier vooralsnog geen criterium bij. In “de Fryske Guozzenoanpak 2014” is vermeld dat wij financieel bijdragen aan de uitvoeringskosten van het vangen en doden van ruiende ganzen. Van de Faunabeheereenheid (aanvrager van de ontheffing) zullen wij een overzicht van de kosten en opbrengsten van de vangactie ontvangen.

Hoogachtend,

Gedeputeerde Staten van Fryslân,

J.A. Jorritsma, foarsitter

A.J. van den Berg, siktaris