Vragen over villa's in weide­vo­gel­gebied

Geachte mevrouw Van der Zanden,

Uw schriftelijke vragen op grond van artikel 41 van het Reglement van Orde, binnengekomen op 10 augustus 2020, beantwoorden wij als volgt.

U leidt uw vraagstelling in met:

Een vastgoedbedrijf uit Heerenveen wil ruim 40 luxe recreatievilla's in Balk bouwen. Een bestaande camping moet daar voor wijken. Het plan gebied heeft een overlap met een weidevogelkansgebied, waar de grutto, de kievit en de leeuwerik het goed doen volgens de telgegevens van de Vogelwacht Balk en omstreken.

In 2016 is al financiële compensatie geregeld, maar financiële weidevogelcompensatie is nog geen garantie voor het behoud van het aantal 17U nog aanwezige broedparen. Weidevogels laten zich niet dwingen om zich daar te vestigen waar het compensatie geld naar toe gaat. Dat is al meerdere keren gebleken, zoals bij de aanleg van "de Haak om Leeuwarden".

Onlangs heeft de gedeputeerde namens de Provincie Fryslân een brief gestuurd naar de president en de premier van Portugal om de bouw van een vliegveld midden in een belangrijk gebied voor de zuidwaarts trekkende grutto te keren. In die brief wordt duidelijk gemaakt dat de grutto dreigt uit te sterven en dat Fryslân ieder jaar zo'n 15 miljoen steekt in het redden van de weidevogels. De gedeputeerde was zelfs bereid naar Portugal af te reizen om een petitie met 40.000 handtekeningen persoonlijk te overhandigen.

Binnen Nederland is Fryslân een belangrijke provincie voor broedende weidevogels, met de grutto als gidssoort. Het aantal weidevogels neemt de laatste tientallen jaren sterk af en staat op een historisch dieptepunt. Het is onvoorstelbaar dat de weidevogel er straks niet meer is, maar dit doembeeld lijkt werkelijkheid te worden wanneer zelfs het steeds weer wat verder afknabbelen van weidevogel(kans)gebied blijft doorgaan vanwege de aanleg van wegen of andere ruimtelijke plannen.

Vraag 1:
Klopt het dat het plangebied voor de bouw van de ruim 40 recreatievilla's deels valt in een weidevogelkansgebied en grenst aan percelen die al sinds vóór 2010 vallen onder het weidevogelbeheer? Zo nee, hoe ziet het er dan wel uit?

Antwoord vraag 1:
De geplande uitbreiding van het reacreatiepark valt inderdaad binnen de begrenzing van een weidevogelkansgebied. Op een aantal percelen naast de beoogde uitbreiding ontvangt de agrariër inderdaad subsidie voor weidevogelbeheer in kader van het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Op de percelen naast de uitbreiding zijn al voor 2010 contracten afgesloten voor weidevogelbeheer.

Vraag 2:
Klopt het dat dit weidevogelkansgebied in de omstreken van Balk een van de meest succesvolle weidevogelkansgebieden is van Fryslân? Zo nee, hoe zit het dan wel?

Antwoord vraag 2:
De percelen waar hier over wordt gesproken liggen aan de zuidkant van de polder genaamd De Warren. Elk jaar worden er in deze polder nog een flink aantal nesten gevonden van o.a. grutto's, kieviten, scholeksters en tureluurs. Ook op de percelen naast de geplande uitbreiding. De laatste jaren laat het aantal nesten een stijgende trend zien voor De Warren. Of dit een van de meest succesvolle weidevogelkansgebieden van Fryslân is, is onduidelijk. Daarvoor is meer onderzoek nodig naar alle kansgebieden in Fryslân. Maar dat polder De Warren in trek en belangrijk is voor de weidevogels is wel duidelijk.

Vraag 3:
Klopt het dat u al in 2016, maar nu opnieuw in hoofdlijnen heeft ingestemd met de beoogde bouwplanontwikkeling? Zo ja, op welke onderdelen naast die hoofdlijnen moet nog een nadere beoordeling plaatsvinden?

Antwoord vraag 3:
In juni 2016 hebben wij voor de eerste keer een advies uitgebracht op het voorontwerp bestemmingsplan Lutsmond-Noord. Op hoofdlijnen kon toen worden ingestemd met de recreatieve ontwikkeling. De ontwikkeling past in het Streekplan 2007 en er kan worden voldaan aan de voorwaarden in de Verordening Romte met in achtneming van opmerkingen betreffende weidevogels, ecologie en de beheerzone. Op hoofdlijnen betekent in dit geval dat wij kunnen instemmen met het plan, mits aan de opmerkingen tegemoet wordt gekomen.
In december 2018 hebben wij opnieuw een advies uitgebracht op het voorontwerp bestemmingsplan Lutsmond-Noord. Evenals in 2016 konden wij op hoofdlijnen instemmen met het plan. In het advies hebben wij nogmaals opmerkingen gemaakt over weidevogels en ecologie. In de paragraaf economische uitvoerbaarheid diende nog te worden ingegaan op de afhandeling van de weidevogelcompensatie. Met de provincie was op dat moment al overeenstemming over de compensatie van 1,01 hectare.

In maart 2020 hebben wij een zienswijze ingediend op het ontwerpbestemmingsplan, omdat de weidevogelcompensatie nog niet was betaald. Inmiddels is het bedrag in het weidevogelcompensatiefonds gestort. Aan de opmerking betreffende ecologie was tegemoet gekomen. Op dit onderdeel is geen zienswijze ingediend.
Indien het plan ongewijzigd wordt vastgesteld zullen wij dit ter kennisgeving aannemen.
Indien het bestemmingsplan gewijzigd wordt vastgesteld, zullen wij de gewijzigde onderdelen toetsen aan de provinciale belangen.

Vraag 4:
Wat betekent het rechterlijke vonnis over de PAS dd 29 mei 2019 voor de geplande bouwwerkzaamheden, gelet op het gegeven dat ook het Ecologisch Rapport melding maakt van de kans op overschrijding van de drempelwaarden voor stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden?

Antwoord vraag 4:
In het kader van het ontwerpbestemmingsplan is een stikstofberekening gemaakt. Uit de berekening blijkt dat de stikstofdepositie niet boven de 0,00 mol/ha/jaar uitkomt. Hiermee is het plan uitvoerbaar als het gaat om het onderdeel stikstof.

Vraag 5:
De beoogde 10.000 gruttobroedparen in 2020 worden bij lange na niet gehaald. In 2016, ten tijde van de planvorming, was u mogelijk nog optimistisch gestemd om dat doel wel te kunnen halen. Wat betekent de sterke afname van het aantal broedparen voor het verlenen van vergunningen Wnb anno 2020 en komende jaren daar waar het gaat om de weidevogelkansgebieden?

Antwoord vraag 5:
In juli 2014 hebben Provinciale Staten van Fryslân de Weidevogelnota 2014-2020 vastgesteld. Met als doel de realisatie van vitale weidevogelpopulaties in Fryslan waarbij de grutto als gidssoort fungeert. Concreet richten we ons op 10.000 gruttobroedparen in 2020. Het huidige aantal broedparen ligt rond de 7500 gruttobroedparen, zoals is opgenomen in de begroting.
In de Wet natuurbescherming vallen alle in Nederland voorkomende vogelsoorten onder artikel 3.1. Bij werkzaamheden moet rekening worden gehouden met het broedseizoen van vogels. Buiten het broedseizoen vallen de meeste nestplaatsen niet onder de bescherming van de Wet natuurbescherming, maar een aantal vogelsoorten maakt gedurende het gehele jaar gebruik van de nestplaats of keert bijvoorbeeld jaarlijks terug op dezelfde plaats. Hun nesten en de functionele leefomgeving daarvan worden daarom het gehele jaar beschermd. Weidevogels als grutto, kievit, scholekster en tureluur vallen niet onder die jaarronde bescherming.
De regels voor weidevogelcompensatie omtrent de weidevogelkansgebieden zijn opgenomen in de Verordening Romte Fryslan 2014 en de Regeling Weidevogelcompensatie FrysIân 2014. De Regeling Weidevogelcompensatie Fryslân 2014 wordt tezamen met de Weidevogelnota 2014-2020 geëvalueerd, dit zal komend najaar plaatsvinden.
Voor het bedrag wat is gestort in het compensatiefonds zal nog een plek gevonden moeten worden voor langjarig beheer (12 jaar). Hierbij wordt altijd gezocht naar mogelijkheden in de nabije omgeving van de ruimtelijke ingreep, hiervoor zal contact worden gezocht met de Vogelwacht in de omgeving.