Inbreng bij demo­cra­tische vernieuwing

Voorzitter, De samenleving is de afgelopen decennia complexer en ingewikkelder geworden. We staan voor grote maatschappelijke opgaven die vragen om concrete antwoorden en om een doortastend optredende overheid, die met 1 mond spreekt.

Democratische zeggenschap en een toegankelijke rechtspraak zijn belangrijke fundamenten voor een vrije samenleving als de onze. De uitdaging in het traject van democratische vernieuwing is om democratie in gelijke mate toegankelijk te laten zijn voor alle burgers van een land. Dat vereist een overheid die integer is en adequaat opereert. Daar schort het wat ons betreft nogal eens aan.

In dit hele proces schuilt een gevaar in een steeds meer terugtrekkende overheid, in de veronderstelling dat burgers er zelf uitkomen. Welke kant het met de democratische en bestuurlijke vernieuwing ook uitgaat, een minimale vereiste is dat de overheid altijd de publieke belangen goed moet beschermen.

In het proces van democratische vernieuwing wordt vaak de nadruk gelegd op het verankeren van participatie van stakeholders en andere belanghebbenden. In Friesland hebben we op dit punt al flink wat stappen gezet en is het vooral een kwestie van doorontwikkeling van de ingezette koers. De omschreven doelen in de discussienotitie, te weten een krachtig Fries bestuur dat het verschil blijft maken, omgevingsgericht en integraal werken en werken als 1 overheid kunnen wij onderschrijven. Wel zal in het vervolgproces moeten worden geborgd dat ze ook worden gehaald. Ook kunnen we instemmen met de uitgezette lijn van de discussienotitie, het PS voorstel en de instelling van een werkgroep. Daarnaast moeten we ook naar onszelf kijken.

Daarom dienen we het amendement van GL betreffende de rol van de volksvertegenwoordiging en het amendement van 50+ om ook een verkenning te doen naar een andere opzet van collegevorming mee in. Hier gaat het vooral om voorstellen waarbij we de eigen politieke setting onder de loep nemen in combinatie met de voorstellen uit de discussienotitie.

Voorzitter, tot slot nog een opmerking over het werken als 1 overheid. We moeten per slot van rekening ook naar onszelf kijken. In Fryslân hebben we drie overheidslagen, provincie, gemeente en Wetterskip. Wat de Partij voor de Dieren betreft, kan pas aan het criterium van 1 overheid worden voldaan als ook bij het Wetterskip sprake is van een volledig democratisch gekozen bestuur. Nu wordt nog bijna een derde deel van de bestuurszetels toegewezen aan een drietal belangengroepen in de vorm van de zogenaamde geborgde zetels. Formeel gaat het Rijk daarover en er ligt inmiddels een wetsvoorstel voor in de Tweede Kamer van TK lid Bromet (GL) met als doel het volledig democratiseren van de waterschapsbesturen. Ik heb daarover de volgende vraag aan het college. Bent u het met mij eens dat in een proces van democratische vernieuwing het volledig democratiseren van de waterschapsbesturen onvermijdelijk en randvoorwaardelijk is en, zo ja, bent u dan bereid om dit signaal door te geven aan de Minister van BZK ? Graag een reactie van het College hierop.

Tot zover mijn inbreng.