Inbreng bij KRW-nota Fryslân

Dank u wel voorzitter,

In 2027 moet het Friese oppervlakte- en grondwater voldoen aan nog niet eens zulke strenge normen. Het staat nu alweer vast, net als bij de behandeling in de Staten in 2015, dat die normen nog weer niet gehaald gaan worden. De oorzaak daarvan is volstrekt duidelijk. Ook voor dit college gaat waar het de waterkwaliteit betreft de economie vóór. Een economie die de ecologische kwaliteit van het water aantast en dat blijft doen Dat noemen wij verre van natuurinclusief.

Het komt er op neer dat ook dit college vindt dat schoon water van belang is, zolang de landbouw en de scheepvaart, inclusief het watertoerisme daar maar geen last van hebben. Alle Friese burgers gezamenlijk betalen braaf de schade die een aantal andere inwoners of watertoeristen veroorzaken. Wij lezen nergens dat het principe wordt toegepast: wie de schade veroorzaakt betaalt daarvan de rekening. Controle en handhaving? Ook daarover lezen we niets. In het Grondwaterrapport kunnen wij in de tabel van werkzaamheden slechts lezen dat u in 2021 hooguit een gesprek voert met grondeigenaren die structureel vervuilen.

De provincie heeft een resultaatverplichting, maar de vervuiler niet.

Wanneer gaat u echt eens het principe “de vervuiler betaalt” hanteren? Graag een reactie.

Dit is vraag 1 voor de gedeputeerde. Wij hebben er nog acht

Tijdens de expertmeeting van 7 oktober hebben alle statenfracties tijdens de presentatie van het Wetterskip met eigen ogen kunnen zien dat in 2019 in de top 5 van probleemstoffen op de 8 meetpunten in het akkerbouwgebied in Fryslân, - waar eenmaal per 14 dagen tussen april en oktober wordt gemeten-, nog steeds de neonicotinoïde imidacloprid in het water voorkomt. Imidacloprid is per 1 januari 2019 verboden, maar staat in datzelfde jaar nog steeds in de top 5 van probleemstoffen. Dat kan en mag toch niet?

Welke actie gaat de gedeputeerde ondernemen om, hetzij zelf, hetzij door inschakeling van een daartoe geëigende instantie na te gaan hoe dit kan? Graag een reactie.

De Partij voor de Dieren vindt dat er een concreet plan van aanpak moet komen om te voorkomen dat bestrijdingsmiddelen, medicijnresten, weekmakers en microplastics in het water terecht komen.

En kunt u misschien eens breder, in IPO-verband nagaan hoeveel andere provincies hinder ondervinden van fosfaten, bestrijdingsmiddelen, medicijnen en microplastics in het water bij het halen van de KRW-doelen?

Graag een reactie van de gedeputeerde.

Ook vrij veel particulieren gebruiken in eigen tuin chemische bestrijdingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld roundup (glyfosaat). Een ramp voor de vlinders en andere insecten. Met een voorlichtingscampagne gericht op alle Friese inwoners zou een goede stap gezet kunnen worden om het particuliere gebruik van de chemische bestrijdingsmiddelen terug te dringen en om overgebleven medicijnen op verantwoorder wijze af te voeren.

Ook op gemeentelijke sportvelden worden nog steeds chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, zo lazen wij in het Grondwaterrapport. Een aandachtspunt voor gemeenten.

Wilt u, gedeputeerde dit punt meenemen in een hiertoe geëigend overleg met de Friese gemeenten? Graag uw reactie.

Wanneer we de KRW maatregelen koppelen aan andere opgaven, zoals dit ook bij Natuer mei de Mienskip gebeurt, kan met de beschikbare budgetten voor alle onderdelen afzonderlijk veel meer bereikt worden. En laten we het landschap, zoals uitmuntend beschreven in Grutsk daarin ook vooral goed bij meenemen. Graag zien wij daarbij dat er duidelijke streefdoelen worden bepaald. Dat is nu niet het geval.

Kan de gedeputeerde toezeggen om concrete streefdoelen hierin op te nemen? (bv. 3 integrale projecten van meer dan 100 ha of bijvoorbeeld 25% van de watersysteemmaatregelen of wateropgave is ‘integraal’, zoals de natuurorganisaties voorstellen?).

Eindelijk staan nu ook de overige wateren op de planning, Dat werd hoog tijd, want zij beslaan de helft van alle Friese wateren. Wij houden ons hart vast voor wat daar allemaal aan ongewenste stoffen gemeten zal worden. Wij wachten vol spanning op de eerste monitoringsgegevens daarvan.

Mogen wij ervan uitgaan dat voor deze overige wateren ook concrete doelen worden gesteld? En mogen we dat als een toezegging beschouwen?

Wij beschikken inmiddels over een degelijke Grondwateratlas. Kunnen we ervan uitgaan dat u er zorg voor draagt dat het schoon grondwater beter benut gaat worden in de komende KRW-periode, zoals de natuurorganisaties dit aangeven? Graag uw reactie

De watermaatregelen die nodig zijn voor het bereiken van de Nature 2000-doelen moeten in 2027 gehaald zijn. Kunt u ons inzicht geven of de Natura2000-doelen met de huidige maatregelen inderdaad in 2027 gehaald worden?

Ten slotte: De totale nutriëntenbelasting blijft nog te hoog. Fosfaat uit het verleden belast het water nog steeds en er komt natuurlijk ook nog nieuw fosfaat bij. Immers 20% van het fosfaat wordt in de regel niet opgenomen door de planten. En het duurt zo’n 25 jaar voordat dergelijke stoffen het grondwater hebben bereikt. Daarnaast worden de normen van de bestrijdingsmiddelen in de kleine wateren regelmatig overschreden, zo lezen we. In het PS-stuk staat dat het een uitdaging is om de deelname van boeren aan de KRW-maatregelen te vergroten. En dat een deelname van 100% nodig is, zoals het breed uitrollen van het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer. Maar die deelname wil blijkbaar niet vlotten.

Wat ons hierbij van het hart moet is dat de agrarische sector veel ongewenste stoffen in het water terecht doet komen, de schade ervan zelf slechts voor een klein deel betaalt en de rest in feite afwentelt op de samenleving. Om vervolgens ook weer met gemeenschapsgeld een tegemoetkoming te krijgen om mee te werken aan het toebrengen van minder schade. Dat is de wereld op zijn kop!

Wat de Partij voor de Dieren betreft moet het principe “de vervuiler/ de veroorzaker van de schade, betaalt zelf ook de schade” maar eens prominent op de agenda komen te staan.

Niet alleen voor boeren overigens, maar ook voor burgers. Voor iedereen.

Ook hierop graag een reactie van de gedeputeerde.

Dank u wel.