Inbreng bij Start­no­titie Regionaal Water­pro­gramma

Dank u wel voorzitter,

Zoet water en kwalitatief goed drinkwater is van levensbelang voor mens, dier en natuur. Water wordt een steeds schaarser goed. In waterdelta Nederland gelukkig nu nog niet, al gaan we de KRW-kwaliteitsdoelen zonder een drastisch andere aanpak niet op tijd halen.

Mijn fractie vindt, zoals ik al aangaf bij de behandeling van de KRW-nota Fryslân 2020-2027 dat degene die schade veroorzaakt, ervoor moet zorgen dat schade wordt voorkomen en anders zelf de kosten van de reparatie van die schade moet betalen. Wij misten in het 4^e Waterhuishoudingsprogramma, maar nu opnieuw een actief opsporingsbeleid van vervuilingsbronnen. En wij bedoelen dan niet een vage aanduiding van een sector maar wij willen dat man en paard worden genoemd. Dus nagaan bij welke ondernemer of particulier een bepaalde vervuiling vandaan komt. Actieve controle en effectieve handhaving. En om handhaving effectief te maken moet er dus aan overtredingen die de waterkwaliteit bedreigen een prijskaartje worden gehangen. Een prijskaartje dat preventief werkt.

Wij zouden graag zien dat het college in de uitwerking van het Regionale Waterprogramma de thema's controle en handhaving opneemt. Bent u daartoe bereid?

Verder willen we nog een aantal andere punten meegeven voor de nadere uitwerking van het regionale waterprogramma:

Ten eerste een aanpak van de verdroging van natuur. Van de natuur in ALLE natuurgebieden. Niet alleen de Natura2000 of NNN gebieden en het creëren van overgangszones zoals door het Wetterskip is voorgesteld, maar in alle natuurgebieden.

Ten tweede ondersteunen wij van harte de goed onderbouwde reactie van 20 augustus met zeven concrete voorstellen daarin en de daarna nog áánvullende reactie van Wetterskip Fryslân.

Graag hoor ik van de gedeputeerde of hij van plan is deze zeven concrete voorstellen van Wetterskiip Fryslân op te nemen in de nadere uitwerking.

Een paar van die zeven punten die wij belangrijk vinden licht ik er nog even uit, zoals het inzetten op het aansluiten van de peilen bij de ter plaatse aanwezige bodem- en watercondities, omdat dit op termijn minder wateroverlast, droogteschade en schade aan de natuur oplevert. Het college beaamt dat gelukkig al in zijn eigen voorstel.

De Partij voor de Dieren wil hierbij zelf nog meegeven dat de waterstanden in de volle breedte verder omhoog zullen moeten teneinde overal in Fryslân meer water vast te kunnen houden tegen verdroging, de inklinking van het veenweidegebied en voor meer biodiversiteit.

Een ander punt waar de Partij voor de Dieren het volledig mee eens is betreft de normering voor waterschade. Deze moet gelijk getrokken worden met de landelijke normen.

En, zoals ik al naar voren heb gebracht bij de behandeling van de KRW-maatregelen moet er naast een betere controle en handhaving ook een concreet plan van aanpak komen voor het voorkomen van de afvloei van bestrijdingsmiddelen, medicijnresten, fosfaat, microplastics en weekmakers in het water.

Gelet op de inbreng van zowel LTO als het Wetterskip is het belangrijk goed te kijken naar dubbele functies van bijvoorbeeld landbouwgebieden: hoe kun je daar ook meer water vasthouden? Er moet een concreet uitvoerbaar plan komen.

De droogteperiodes van de afgelopen drie jaar op rij hebben tot gevolg gehad dat juist de eenvormige raaigrasweilanden steeds meer onder de droogte lijden. En wel zodanig dat er zelfs scheuren in de bodem komen. Het beter vasthouden van regenwater, ook in de weilanden wordt van steeds groter belang en dit willen we ook graag aan u meegeven. Een weiland met meer gemengde grassoorten, het zogenoemde bloem- en kruidenrijke gras heeft veel minder last van droogte, vanwege de ongelijke beworteling van de verschillende gras- en kruidensoorten. Het water wordt juist door die ongelijke beworteling veel beter vastgehouden.

Graag hoor ik wat de gedeputeerde met dit gegeven van plan is te doen bij de nadere uitwerking.

Zo blijkt maar weer: natuurlijke gevarieerde ecosystemen doen veel gratis werk voor ons mensen en zij houden gratis en voor niets het neerkomende regenwater beter vast. We zullen echt meer gebruik moeten maken van de natuurlijke processen die de landbouw richting natuurinclusiviteit gratis kunnen helpen versterken.

De Startnotitie haalt de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties aan. Dat is mooi, maar dan zou de Partij voor de Dieren in elk geval ook graag in het regionale waterprogramma vermeld zien dat wij ook ons beslag op zoet en vaak schaars water van elders in de wereld moeten verminderen. Ook dat punt willen we graag meegeven. Wij hebben immers in het kader van de zogenoemde SDG-doelen ook de verantwoordelijkheid om het onnodig beslag op schaars water elders in de wereld te verminderen. Ik doel hierbij bijvoorbeeld op de import van boontjes in de winter vanuit Ethiopië, omdat wij met onze verworven luxe geen genoegen meer nemen met seizoensgebonden producten en zo nodig ook in de winter sperzieboontjes moeten eten. Wij gebruiken daarvoor zoet water, dat in dat land juist hard nodig is voor de eigen bevolking.

Bent u het met ons eens dat we bij de SDG-doelen als het gaat om ons eigen waterprogramma niet onze ogen mogen sluiten voor onze internationale verantwoordelijkheid? Graag een reactie van de gedeputeerde.

Voor het overige kunnen we instemmen met al uw variantenvoorstellen in het door u na geleverde herziene en van keuzevarianten voorziene hoofdstuk 4.

Dank u wel.