Inbreng bij Taskforce Stikstof

Het College van GS stelt voor om € 1 miljoen beschikbaar te stellen onder de voorwaarde dat “het Rijk met voldoende financiering komt”. Dat is voor de Partij voor de Dieren een veel te vage formulering. Wij willen een 100% garantie dat het Rijk deze extra 1 miljoen euro betaalt.

En waarom? Het is de landelijke overheid die, tegen beter weten in de PAS heeft ingevoerd. Er is namelijk van diverse kanten en op verschillende momenten, en al vanaf 2011 gewaarschuwd dat deze PAS-constructie juridisch niet houdbaar zou zijn, omdat de natuur hiermee niet voldoende werd beschermd. De landelijke overheid was hier aan zet. En de provinciale overheden waren er vervolgens aan gehouden deze gammele PAS-constructie uit te voeren.

En dit PAS-kaartenhuis is, zoals verwacht kon worden in elkaar gestort. De Commissie Remkes, bij monde van de heer Remkes zelf was er klip en klaar over: “De tijd van juridische trucs en listen is voorbij.” Daarmee zei hij nogal wat.

Het geeft daarom geen pas dat wij als provinciale overheid onze inwoners hier zelfs maar een klein deel van zouden laten betalen via onze eigen begroting. Wij, als inwoners betalen namelijk straks sowieso al met zijn allen dubbel en dik mee, omdat de landelijke overheid de giga-schade die ze nu op haar bord heeft liggen natuurlijk gewoon gaat doorberekenen aan alle belasting betalende inwoners van Nederland. Maar dat vinden wij onjuist en onterecht.

Dus, wat de Partij voor de Dieren betreft: geen cent van onze eigen begroting voor deze Task Force! Alleen voorschieten, onder een stevige garantie van terugbetaling.

De geluiden tijdens de commissievergadering wezen ook duidelijk in die richting. Heeft de gedeputeerde deze garantie van de landelijke overheid inmiddels al verzilverd? Graag een reactie!

Het wordt trouwens tijd dat hier in deze zaal ook eens gezegd wordt dat de landelijke overheid weliswaar de eindverantwoordelijkheid heeft van de door de Raad van State verworpen PAS-constructie, maar dat zij in deze kwestie niet de enige verantwoordelijke is.

Het is namelijk de gangbare agrarische sector zelf die deze PAS-constructie heeft omarmd en er doorgedrukt bij de landelijke politiek. Via hun belangenbehartigers zoals de LTO met zijn enorme lobbykracht. Op deze wijze is de gangbare landbouwsector al sinds heugenis gewend de zaken bij de verschillende overheden naar hun hand te zetten en met succes. Maar aan die vanzelfsprekende invloed is nu een eind aan het komen. En terecht.

De mestproblematiek en mestoverschottenkwestie speelt al jaren. En dat lokte ook nog eens mestfraude uit. Die negatieve uitwas had òòk eigenlijk al een signaal moeten zijn om voor een andere koers te kiezen. Maar nee, melkquotum afschaffen, bouwen jongens en vol gas door! Met het optuigen van de PAS werd weer een nieuw muizengaatje gevonden voor mogelijkheden tot verdere uitbreiding.

Nogal logisch pakt het mislukken van de PAS-constructie op individueel niveau nu zorgelijk uit voor veel individuele, vooral gangbare boerenbedrijven met hoge hypotheeklasten. Maar hun belangenbehartigers en dus ook zijzelf hadden kunnen weten dat zij hier een serieus bedrijfsrisico liepen. En de Rabobank? Of welke andere bank dan ook? Ook zij hebben hier een verantwoordelijkheid. Ook zij hadden vanuit hun zorgplicht dit risico moeten zien en ernaar handelen. Maar, nee, zij zagen slechts dollartekens en doen er momenteel opvallend het zwijgen toe.

Het gaat niet aan om met de huidige hier en daar zelfs vrij harde trekkeracties als gangbare veehouderij zelf vooral en alleen de vermoorde onschuld te spelen, minister Schouten en haar ambtenaren voor rotte vis uit te maken en de destijds verantwoordelijke staatssecretaris Henk Bleker met een luid applaus op het Malieveld toe te juichen.

Minister Schouten ziet zich nu immers met haar ambtenaren gesteld voor een bijna onmogelijke opgave. Zij moet de enorme puinhoop zien op te ruimen van haar voorgangers, waartoe juist ook de heer Bleker behoort.

Het geeft daarom ook volstrekt geen pas om een demonstratiebord op je weiland neer te zetten en tot op de dag van vandaag daar te laten staan met als tekst: “Ambtenaren zonder verstand beslissen zomaar over het boerenland. En onderaan zelfs met hoofdletters: SCHOUTEN ROT OP!”

Er zijn, en ook dat moet vandaag natuurlijk wel worden gezegd, er zijn ook boeren die er in het kader van de voorgenomen afschaffing van het melkquotum voor gekozen hebben om niet mee te doen aan die ratrace naar groot, groter, grootst. Deze volledig grondgebonden gebleven boeren en de biologische boeren hebben het minste bijgedragen aan het stikstofprobleem, maar zij kregen wel, geheel ten onrechte, de gevolgen voor de kiezen van deze ratrace van hun steeds intensiever boerende collega’s uit de intensieve sector.

Mijn conclusie na alles wat ik over het hele stikstofdossier, van het prille begin tot nu tot me heb genomen is, dat binnen de sector nog maar eens goed ook in de eigen spiegel moet worden gekeken. En in eigen kring nog maar eens goed nagegaan wie in dit hele stikstofdossier, vanaf het prille begin tot nu, welke verantwoordelijkheid had en heeft. En dus ook de eigen lobbyrol hierin betrekken.

Ik wil hier ook nog even serieus aandacht vragen voor het volgende:

Er zijn de afgelopen jaren in Fryslân heel veel PAS-vergunningen verleend aan bedrijven die van hun gemeente een vergunning hadden op basis van weidegang. Ik weet zelf in mijn naaste omgeving in een straal van 5 kilometer al zo drie bedrijven die destijds een nieuwe stal hebben gebouwd op basis van weidegang, maar die weidegang of helemaal niet hebben toegepast of slechts deels, uitgaande van de maatstaven van de Stichting Weidegang. Een en ander betekent dat er per saldo door deze bedrijven veel meer stikstof werd en wordt uitgestoten. Immers met een vergunning op basis van weidegang mogen er meer koeien worden gehouden dan bij een vergunning op basis van geen weidegang. Daar is dik mee gesjoemeld.

Kan de gedeputeerde toezeggen dat in het kader het opnieuw beoordelen en verstrekken van een WNb-vergunning van provinciezijde hier nauwkeurig op zal worden toegezien? Immers dat scheelt nogal wat koeien en dus stikstofdepositie. En u zei gisterenavond laat nog: die depositie, die moet naar beneden!

Tenslotte, voorzitter, wij zijn er als Partij voor de Dieren er een groot voorstander van dat op de enorme kosten die nog gaan komen met vrijwillige uitkoop van gangbare bedrijven ook de banken een rekening gepresenteerd krijgen in de vorm van het afschrijven op investeringen. En zo kom ik uit op een 1/3, 1/3, 1/3 berekening. 1/3 voor rekening van het Rijk, 1/3 voor rekening voor de bank en 1/3 voor rekening van het betreffende gangbare bedrijf.

De fosfaatrechten zijn destijds van overheidswege gratis verstrekt. Het kan dan nu niet zo zijn dat de overheid, lees de Nederlandse burgers deze gratis verstrekte rechten, zoals de fosfaatrechten ook nog weer moet gaan betalen. De fosfaatrechten zijn dus sowieso voor rekening van het bedrijf zelf.