Inbreng bij Windpark Fryslân

Dank u wel voorzitter,

In de VS is eerder deze maand tot verbijstering van velen een volstrekte outsider tot president gekozen. Engeland besloot eerder dit jaar tot verbijstering van velen uit de Europese Unie te stappen. Een veelgehoorde verklaring voor deze verrassende politieke ontwikkelingen is dat het hier gaat om proteststemmen van grote groepen burgers die zich niet gehoord weten door de politiek. Een burger kan hoog springen, een burger kan laag springen. Zijn stem wordt niet gehoord.

In deze provincie begint zich iets soortgelijks te ontwikkelen. Er is veel verzet tegen de ontwikkeling van een windmolenpark in het IJsselmeer, maar dit college en een deel van de staten zet de plannen door. Het gaat weliswaar om intenties die we vandaag hier bespreken maar we moeten elkaar en zeker de burger, op dit punt niet voor de gek houden. Er worden vandaag piketpalen geslagen waarlangs straks gebouwd zal worden.

Voorzitter, de Partij voor de Dieren is voor een snelle energietransitie. We moeten daarbij opschalen en opschieten. Als het aan ons lag, zou Nederland al in 2030 energie-neutraal zijn. Wij juichen daarom de komst van windmolens toe. Dit moet alleen wel op een zorgvuldige manier gebeuren met oog voor de omgeving. Wij zien deze zorgvuldigheid bij Windpark Fryslân onvoldoende terug. Er zijn maar liefst 306 kritische inspraakreacties tegen het Windpark ingediend. Wij maken ons zorgen over het feit dat veel van deze indieners zich niet gehoord voelen door de provincie.

Er gaat bijvoorbeeld een procedure lopen bij de Raad van State, aangespannen door verschillende partijen. De IJsselmeervereniging, de Waddenvereniging, It Fryske Gea, de Vogelbescherming, de stichting Don Quichot, organisaties vanuit de watersport en recreatieondernemers. En waarschijnlijk ook Natuurmonumenten gaan in beroep bij de Raad van State. Deze organisaties, vertegenwoordigen samen vele tienduizenden burgers die het niet eens zijn met de vestiging van een windpark op deze locatie in het IJsselmeer. En wat zegt het college? Zal wel, maar wij gaan gewoon door. We moeten wel.

Voorzitter, in het stuk van GS staat dat het college wil onderzoeken of ze “een in alle opzichte verantwoorde deelname in Windpark Fryslân kunnen realiseren ten einde vanuit de rendementen daarvan enerzijds de negatieve gevolgen van het windpark voor de IJsselmeerkust te verzachten en anderzijds dorpen en wijken te ondersteunen in hun streven naar duurzaamheid”. In alle opzichten verantwoorde deelname, voorzitter.

Voorzitter, dan nu de intentieverklaring over provinciale deelname in het windpark. Het college is van plan om 127 miljoen euro in het windpark te steken. Maar er zijn rond de ontwikkeling van dit windpark nog zoveel onzekerheden dat deze intentieverklaring wat ons betreft eerst maar eens in de ijskast moet worden gezet. Er is teveel onduidelijkheid. Er zijn vraagtekens rondom de participatieregeling, het rendement, de lopende zaak bij de Raad van State, de achtergestelde lening en de onzekere SDE+ subsidie. En dan zijn er nog de juridische vraagtekens rondom belangenverstrengeling en staatssteun . Mijn fractie is van mening dat de Staten eerst over deze informatie moeten beschikken voordat over deze intentieverklaring een zorgvuldig besluit kan worden genomen.

Over de financiële kant van de zaak hebben wij tijdens de Statenmarkt geprobeerd te achterhalen hoe het nou precies zit met de financiering, de burgerparticipatie en de geldstromen die lopen via de huur en de WOZ ( waardering onroerende zaken). Maar wij hebben nog veel vragen, bijvoorbeeld:

• Klopt het dat de grond onder het IJsselmeer eigendom is van de Domeinen? En dat de Domeinen doorgaans gaan voor een maximale huur?
• Klopt het dat de windmolens, ook die in het IJsselmeer, onder de WOZ-belasting vallen?
• En zo, ja, welke gemeenten krijgen welk bedrag. Wij hebben hierbij bedragen voorbij horen komen van rond de 4000 en 6000 maar ook van 10.000 euro huur per megawatt per jaar en 10.000 WOZ-belasting per molen, per jaar. Kloppen deze bedragen?
• Er is sprake van een Omgevingsfonds en het Windpark Fryslân BV zou 50 cent per megawattuur in dat fonds gaan storten. Kloppen die bedragen? Zo ja, is dat niet wat weinig? In plaats van eigen financiële deelname zou dat bedrag van 5o cent toch ook verhoogd kunnen worden?
• Maar nog belangrijker: Wie gaat er over dat Omgevingsfonds en wat gaat er precies gebeuren met het geld uit dat fonds?
• En hoe zit het met de dubbele pet die de provincie dreigt op te zetten met een zo omvangrijke financiële deelname? De provincie is vergunningverlener, toezichthouder, handhaver en aandeelhouder. Het lijkt mijn fractie duidelijk dat hier een belangentegenstelling ontstaat die het vertrouwen van de burger in de politiek niet bevordert.

Met de informatie die wij nu hebben is het uiterst twijfelachtig of de investering in het windpark een goed rendement gaat opleveren. Het is überhaupt nog maar de vraag of het lukt om een claim op de SDE+ subsidies te leggen. Bovendien zijn wij bang dat de stroomopbrengst van de molens te hoog wordt ingeschat. Wij betwijfelen daarom of er met de afgesproken compensatie van 50cent per MWu daadwerkelijk 500.000 per jaar in het omgevingsfonds zal worden gestort.

Voorzitter, wij zijn niet overtuigd over of het publieke belang het meest is gediend bij deze investering.

Tijdens de expertmeeting hebben we gehoord dat Windpark Fryslân er ook zonder provinciale deelname gewoon komt. Wij vragen ons daarom af: kunnen we die 127 miljoen niet beter investeren in andere duurzame energieprojecten? Waarom eerst het geld rondpompen met een risicovolle belegging in dit windpark? We kunnen ook direct een deel in het omgevingsfonds storten en de rest investeren in bijvoorbeeld dorpsmolens en zonne-energie.

Netwerk Duurzame Dorpen stelt terecht dat ook steun aan bottom-up initiatieven een investeringsoptie zou kunnen zijn. Dus de afweging voor deelname aan Windpark Fryslân is eenzijdig. Er zijn meerdere opties om het geld te besteden en die zouden integraal moeten worden afgewogen.

Zijn deze alternatieven wel voldoende onderzocht? Wij zouden graag zien dat ook het voorstel van Netwerk Duurzame Dorpen dat wij deze week ontvingen als investeringsalternatief wordt overwogen. Daarom dienen we hierover een motie in*

Tenslotte, voorzitter, de Partij voor de Dieren is een warm voorstander van de ontwikkeling van duurzame energie. Wij vragen ons wel af of dat via Windpark Fryslân op deze manier en op deze plek moet gebeuren. Wij willen een goede participatie en compensatieregeling voor de omgeving. Maar wij vinden niet dat deelname in Windpark Fryslân op dit moment in alle opzichten verantwoord is. Graag uw reactie op onze vragen.

Dankuwel.

* Motie ingetrokken na reactie van Gedeputeerde Kramer