Inbreng Fries Programma Landelijk Gebied

De transitieopgaven in het landelijk gebied zijn gekoppeld aan drie doelen (1) natuur, (2) water en (3) klimaat. Hoewel het soms wel zo lijkt, gaat het dus beslist niet alleen om het terugdringen van stikstof.

Terecht wordt dus gewezen op de samenhang tussen deze doelen en eveneens terecht is in het hoofdstuk ‘Visie en ambitie’ gekozen voor een integrale benadering (p. 10).

De oorzaak van onze huidige problemen is de kunstmatige scheiding tussen natuur en landbouw. Zonder natuur is geen landbouw mogelijk en niet voor niets is in het concept-FPLG de volgende zin opgenomen: ‘Als het niet goed gaat met de natuur komt de leefbaarheid van het platteland in gevaar’ (p. 22).

De problemen zijn bekend en de oorzaak van deze problemen eveneens: intensieve landbouw. Intensieve landbouw draait immers op kunstmest, geïmporteerd krachtvoer en pesticiden. En de oplossing? Dat is de transitie van intensieve landbouw naar biologische landbouw. De Partij voor de Dieren dient dan ook samen met Grien Links en de SP een amendement in om in het FPLG op te nemen dat nieuwvestiging en uitbreiding van intensieve veehouderijen niet meer passen in de provincie met het oog op de kerndoelen van het NPLG (en FPLG).

Voorzitter, de Europese Unie draagt uit dat biologische landbouw bijdraagt aan de milieu-, klimaat- en natuurdoelstellingen van de Unie. Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onderschrijft dit. Biologische landbouw werkt binnen de grenzen van de natuur, biedt tegelijk een goed verdienmodel voor de boer, is wettelijk geborgd en Europees gecertificeerd. In de beeldvormende commissievergadering heeft gedeputeerde Hoogland op een vraag van de Partij voor de Dieren, de toezegging gedaan de biologische landbouw een sterke plek te geven in het FPLG. Onze fractie is blij met deze toezegging en vraagt hierbij aan de gedeputeerde deze toezegging te koppelen aan de doelen van het Actieplan voor groei van biologische productie en consumptie. We komen dan echt tot een integrale aanpak.

Onze fractie pleit ervoor dat Fryslân koploper biologische landbouw wordt. Van het totale landbouwareaal moet Nederland in 2030 tussen 15% en 25% van het landbouwoppervlak biologisch te hebben volgens afspraken met de EU en het Kabinet. Momenteel is slechts ongeveer 4% biologisch, wat ons in de onderste regionen van de lijst van EU-landen plaatst. Met onder meer haar pachtbeleid kan de Provincie mede invulling geven aan het ondersteunen van duurzame productiewijzen door een lagere pachtprijs te verbinden aan duurzaamheidseisen in meerjarige pachtcontracten.

Dan kom ik nu op onze motie “Pachtbeleid FPLG”.

Onze fractie roept samen met de SP met deze motie op om in de uitwerking van het Fries Programma Landelijk Gebied (FPLG) een pachtbeleid op te nemen waarmee de provincie boeren kan stimuleren om te schakelen naar een biologische en duurzame bedrijfsvoering. Dat kan worden geëffectueerd door als provincie in de uitwerking van het FPLG op te nemen dat alle aangekochte landbouwgrond enkel in pacht wordt uitgegeven aan boeren die (willen) kiezen voor een vorm van extensieve land- en tuinbouw zonder gebruik van kunstmest en pesticiden, met strenge beperkingen voor het gebruik van antibiotica, waarbij wordt uitgaan van de draagkracht van de bodem en waar goed met landbouwdieren wordt omgegaan. En ook kan bij het Rijk worden aangedrongen op een versnelde invoering van het herziene pachtbeleid met bijbehorende duurzaamheidsvoorwaarden.

In het concept-FPLG staat voorts – ik citeer – ‘Analyse van de taakstellingen van het FPLG wijst uit dat er in de nabije toekomst als gevolg van extensiveringsopgaves meer landbouwgrond nodig is om een gelijke productie te realiseren’. Meer landbouwgrond voor ‘niet nader omschreven blijvers’ wordt hier dus gekoppeld aan een economisch doel. Het NPLG, dat het uitgangpunt vormt voor het FPLG, richt zich echter op drie kerndoelen: het in een samenhangende aanpak realiseren van de Europese internationale verplichtingen op het terrein van natuur (met als onderliggend doel de stikstofopgave), water en klimaat. In eenvoudiger woorden: het ecologische doel dient centraal te staan in het FPLG. Is het College bereid om de tekst in het ontwerp-FPLG daarop aan te passen?

Met het oog op het efficiënt inzetten van financiën is de PvdD-fractie van mening dat innovatiebudgetten uitsluitend worden ingezet ten bate van bedrijven die volgens de uitgangspunten van het sluiten van kringlopen werken en die geen gebruik maken van bestrijdingsmiddelen, kunstmest en krachtvoer afkomstig van buiten Europa. Wij dienen daarvoor met de SP de motie “Voorwaarden innovatiebudgetten” in.

Voorzitter, dieren vormen een essentieel onderdeel van ecosystemen, natuur en landschap in de provincie, waarvan herstel en behoud een hoofddoel is van het Fries Programma Landelijk Gebied. Het naleven van wet- en regelgeving, zoals de wettelijke erkende intrinsieke waarde van het individuele dier en het recht van dieren om hun natuurlijk gedrag te kunnen vertonen – zoals neergelegd in de Wet Dieren en de Wet Natuurbescherming – is een provinciale taak. Ook willen steeds meer burgers dat de belangen van dieren worden meegenomen bij de Provinciale besluitvormingsprocessen. Middels de motie Dierenwelzijn wil de Partij voor de Dieren het welzijn van dieren integraal en expliciet meenemen in de uitwerking van het Fries Programma Landelijk Gebied. Het 6x enkel noemen van het woord ‘dierenwelzijn’ in dre landbouwagenda is uiteraard bij lange na niet voldoende om daadwerkelijk aan de slag te gaan met dierenwelzijn in Fryslân. DE SP is medeindiener.

Tot slot missen wij in het concept-FPLG een analyse over het in- en extern salderen. Volgens onder andere de milieuorganisatie MOB is in ieder geval extern salderen in strijd met wet- en regelgeving, zowel binnen als buiten de landbouw. Extern salderen heeft de facto in zich dat het recht op vervuilen verhandelbaar is en speculatie met zich meebrengt. Stikstofrechten dienen dus ten principale van de overheid te zijn en latente stikstofruimte dient dan ook weer terug te vloeien naar diezelfde overheid. Hoe ziet het College dat?

Voorzitter, ik rond af.

Samenvattend vindt de fractie van de Partij voor de Dieren het FPLG een teleurstellend stuk en dat is een understatement. De Provincie distantieert zich van elke verantwoordelijkheid, er is geen visie, er worden geen duidelijke keuzes gemaakt en er wordt onvoldoende perspectief geboden, zowel voor de landbouwsector als de natuur. Hiermee gaan we het verschil niet maken.

Dank u voorzitter.