Inbreng vorming coalitie

Voorzitter, de afgelopen verkiezingen kent naast de winst van BBB veel verliezers. Maar toch laat de verkiezingsuitslag ook zien dat er een politieke meerderheid blijft staan achter het snel en doeltreffend terugdringen van de stikstofuitstoot. In de nieuwe Eerste Kamer komen de uitgesproken tegenstanders van het stikstofbeleid samen op maximaal 30 van de 75 zetels. Bij lange na geen meerderheid dus. Daarnaast constateer ik dat in de Friese Staten de uitgesproken tegenstanders van het stikstofbeleid ook geen meerderheid hebben. De facto is er in de Staten dus draagvlak (֖₁)om serieus met natuurherstel aan de slag te gaan. Dit staat haaks op de oproep van de verkenner, de heer Stoffer, om de politiek in Den Haag op te roepen een Fries bestuur niet in een onmogelijke klem te brengen door vast te houden aan eerder geformuleerde stikstofdoelen in 2030. Dit statement hoort een verkenner niet te maken. De heer Stoffer heeft vanochtend nader toegelicht dat dit statement voor de grootste partij, BBB, een breekpunt is. Hij schat in dat zonder BBB in Fryslan geen goed bestuur mogelijk is.

Maar voorzitter, de essentie van een democratie is dat de stem van de meerderheid doorslaggevend is, of is de stem van de grootste partij belangrijker dan die van de meerderheid? De toekomst zal uitwijzen wat het antwoord op deze retorische vraag zal zijn.

De verkiezingsuitslag van 15 maart wordt niet alleen in verband gebracht met het stikstofbeleid, maar ook met protest tegen een zwalkende en talmende overheid en een sterk dalend vertrouwen in de politiek.

Dit brengt mij bij mijn tweede punt: de beoogde coalitie in relatie tot recht doen aan de verkiezingsuitslag en een stabiel bestuur voor Fryslân. Wat betreft ‘recht doen aan de verkiezingsuitslag’ het volgende: coalitiepartij CDA heeft in de Friese Staten de helft van de zetels verloren. Een grotere afstraffing is nauwelijks denkbaar. En toch kiest de BoerBurgerBeweging voor een coalitie mét de grootste verliezer, het CDA. Het CDA en de VVD zijn, met steun van, de Rabobank en de agro-industrie, de grootste verantwoordelijken voor de stikstofcrisis waar we nu in verkeren. Vandaar nu mijn volgende vraag: Gaat nu de BoerBurgerBeweging met steun van datzelfde CDA opnieuw schipperen, marchanderen en doorrommelen over stikstofbeleid waarvan iedereen weet dat dit uitgevoerd moet worden? En dan de beoogde coalitie: hoe stabiel is een coalitie met een partij die het stikstofprobleem het liefst zou ontkennen en met het CDA dat in het huidige Kabinet het stikstofbeleid moet gaan uitvoeren? De vraag stellen is hem tevens beantwoorden.

En zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat voor oplossingen heeft de coalitie om de afspraken met het Rijk en de Europese Unie over onder meer het Klimaat, de Natuuropgave, de waterkwaliteit en dierenwelzijn na te komen? Deze verplichtingen zijn niet vrijblijvend. Het klimaat, de natuur en het milieu staan onder grote druk. Hoeveel waarschuwingen zijn er nog nodig van wetenschappers en natuurorganisaties, voordat duidelijk wordt dat het Klimaat, de natuur en het milieu op omvallen staat? En hoe plaatst de BoerBurgerBeweging de recente waarschuwing van de Europese Commissie aan Nederland om nu eindelijk vaart te maken met de stikstofaanpak? Gaat deze partij daar serieus werk van maken of schuift zij de problematiek onder het tapijt? Ik ben benieuwd naar het antwoord.

Voorzitter, tenslotte nog het volgende. In het verkiezingsprogramma van de BoerBurgerBeweging staat ‘BBB Fryslân vindt het tijd voor een andere aanpak. Tijd voor andere politiek’ (p.5). In het eerste en meteen ook laatste gesprek met de verkenner, de heer Stoffer, heeft de fractie van de Partij voor de Dieren daarom voorgesteld om ook mogelijkheden voor een Samenlevingsakkoord of een Statenakkoord op hoofdlijnen te onderzoeken en daarbij een bestuurskundige uit Fryslân te betrekken. Daarnaast hebben wij de volgende vragen gesteld:

1) Gaat de BoerBurgerBeweging in Fryslân Europese en Nederlandse wet- en regelgeving aan de laars lappen? De Partij voor de Dieren is hier tegen.

En vraag 2) Hoe verhoudt het standpunt van de BoerBurgerBeweging ten aanzien van Holwerd aan Zee – namelijk het stopzetten van een 10 jaar lopend burgerinitiatief – zich tot een betrouwbare overheid? De Partij voor de Dieren wil een betrouwbare overheid. Op ons voorstel en op onze vragen hebben wij geen antwoord gekregen. Sterker nog: het gesprek is nooit over de inhoud gegaan. De Partij voor de Dieren trekt daaruit de volgende conclusie: de BoerBurgerBeweging kiest niet voor een andere, nieuwe politiek, maar wel voor een politiek waarvan haar eigen kiezers zich op 15 maart massaal hebben afgekeerd. Het wordt wéér de oude politiek, maar in een nieuw jasje: Oude wijn in nieuwe zakken. En de stemmen van álle kiezers – van proteststemmers én van kiezers die een groener, diervriendelijker en duurzamer Fryslân willen – belanden op de mesthoop. Het is de vraag – en dit keer geen retorische - wat deze politieke klimaatverandering gaat doen met onze natuur, ons milieu, onze aarde.

Tot zover mijn inbreng. Dank u, voorzitter.