Inbreng Nota van Uitgangs­punten aanbe­steding buscon­cessie 2024-2034

Dank u voorzitter. Ongetwijfeld weet u dat een van de hoofdprioriteiten van de Partij voor de Dieren het leefbaar houden van onze planeet is. Een snelle oplossing van de klimaatcrisis heeft daarbij onze hoogste prioriteit. En dat betekent dat het gebruik van fossiele brandstoffen op alle fronten moet worden afgebouwd. Het openbaar vervoer dient zowel op korte als op lange afstand als belangrijk alternatief te fungeren voor sterk vervuilende transportmiddelen zoals het vliegtuig en de auto.

Het openbaar vervoer kan en moet duurzaam worden. Wij willen een openbaar vervoer met treinen en bussen die volledig emissievrij zijn en waarbij ook het productieproces van trein en bus zelf zo duurzaam en circulair mogelijk is gemaakt. In dit kader juichen wij toe dat Uitgangspunt 26 bepaalt dat vanaf 2025 alle nieuwe bussen zero-emissie moeten zijn. Een kanttekening, die hierbij geplaatst kan worden, is de capaciteitsproblematiek met betrekking tot het Friese elektriciteitsnetwerk. De capaciteit daarvan wordt een belangrijke bepalende factor in het tempo waarin het busvervoer elektrisch kan worden verduurzaamd. Wat ik dan ook mis in de Nota van Uitgangspunten is een duidelijke nadruk op de kansen die waterstofbussen op termijn kunnen bieden. Met de netproblemen zou juist een inzet op waterstofbussen een goede oplossing kunnen zijn. In de beeldvormende commissie werd dat ook door het College beaamd, maar wel met een slag om de arm wat betreft mogelijke meerkosten. Ook werd in dit verband in de commissievergadering aangegeven dat waterstof – hoewel nu nog duurder – en elektriciteit qua kosten meer naar elkaar toegroeien, waardoor er naar de mening van de Partij voor de Dieren aanleiding genoeg is om op dit thema nader onderzoek te doen. Het past binnen de voorlopige Friese waterstofstrategie, zoals het College eerder verwoord heeft bij brief van 15 september 2020 en ook sluit dit aan bij het Bestuursakkoord Zero Emissie Busvervoer en het eigen Bestuursakkoord van de Coalitie. Om die reden dient de Partij voor de Dieren dan ook een motie in om in het proces van het Programma van Eisen en de Concessieverlening nader onderzoek te doen naar de haalbaarheid en de mogelijke bijdrage van waterstofbussen. Deze motie wordt mede ingediend door….

Vanuit het grote belang van de realisatie van een volledig emissievrij openbaar vervoer dienen wij het Amendement van Groen Tekstaanpassing duurzaam en lokaal mee in. Dit amendement is een verduidelijking van de oorspronkelijke tekst en benadrukt het belang van een duurzaam openbaar vervoer.

Voorzitter, goed openbaar vervoer op het platteland betekent dat vanuit elke woonkern onderwijs- en zorginstellingen en overheidsdiensten goed bereikbaar behoren te zijn. Voor de Partij voor de Dieren is betrouwbaar, betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer een basisvoorziening voor de leefbaarheid van het platteland. Binnen deze randvoorwaarde zijn wij erop tegen de tijdelijke Corona-bezuiniging van € 1,7 miljoen euro per jaar op de noodconcessie in de nieuwe situatie te continueren. Het busvervoer is mede daardoor flink verschraald en zijn er meerdere lijnen geschrapt. De continuering van deze bezuiniging brengt een neerwaartse spiraal in werking op de kwaliteit van het openbaar vervoer met bijbehorende negatieve effecten voor het voorzieningenniveau en de leefbaarheid op het platteland. De Partij voor de Dieren dient dan ook de motie van GrienLinks die oproept deze voorgenomen bezuiniging te schrappen mee in.

Als laatste punt wil ik nog inbrengen dat wij er geen heil in zien om binnen de concessie een knip aan te brengen tussen de hoofdstructuur en het overige vervoer op het platteland. Het gevaar bestaat dat het vervoersbedrijf zich vooral gaat richten op de krenten in de pap, zijnde de rendabele onderdelen van de concessie wat per saldo ten koste zal gaan van de bereikbaarheid van de onrendabelere plattelandsgebieden. Ook de belangenorganisatie ROCOV is tegen een dergelijke knip vanwege de grotere risico’s van versnippering van het aanbod. De Partij voor de Dieren steunt dan de ook het amendement van GrienLinks om geen apart aanbestedingstraject voor de zogenaamde D-lijnen op het platteland mogelijk te maken.

Voorzitter, tot zover mijn inbreng