Vragen over gezond­heids­mo­ni­toring Nij Hiddum Houw

Geachte mevrouw Van der Zanden, Uw schriftelijke vragen op grond van artikel 41 van het Reglement van Orde, binnengekomen op 9 december 2019, beantwoorden wij als volgt.

U heeft uw vraag als volgt toegelicht:

In de vergadering van Provinciale Staten van 27 juni 2018 werden twee moties aangenomen over mogelijke gezondheidseffecten van windpark Nij Hiddum-Houw, het inrichten van een klachtenloket specifiek voor gezondheidsklachten en het uitvoeren van een nulmeting. Gedeputeerde Staten reageerden op die moties bij brief van 13 juli 2018, kenmerk 01546756. In die brief deden Gedeputeerde Straten een aantal voor omwonenden belangrijke toezeggingen: - Samen met GGD Fryslân en het RIVM zullen Gedeputeerde Staten omwonenden benaderen over de vraag welke zaken voor die omwonenden belangrijk zijn in het kader van de op te zetten gezondheidsmonitor. - Gedeputeerde Staten zullen het voortouw nemen om een Stuurgroep in te stellen bestaande uit vertegenwoordigers van de omgeving, de gemeente, de provincie, de GGD en het RIVM om de verdere ontwikkeling van de gezondheidsmonitor ter hand te nemen en om toe te zien op de verdere invulling van het meldpunt voor gezondheidsklachten. - Gedeputeerde Staten zullen een speciaal meldpunt voor mogelijke gezondheidsklachten instellen, bijvoorbeeld bij de GGD of een daartoe toe geruste huisarts. Dat meldpunt zal functioneren onder de verantwoordelijkheid van de Stuurgroep.

Gedeputeerde Staten zullen Provinciale Staten te zijner tijd, maw- zeker voor de aanvang van de bouw van het windpark nader informeren over inhoud en opzet van de gezondheidsmonitor. - Gedeputeerde Staten zullen een korte notitie opstellen en voorleggen aan Provinciale Staten over de toepassing van omgekeerde bewijslast. In die brief constateren Gedeputeerde Staten verder dat er nog tijd is om gevolg te geven aan deze toezeggingen omdat er pas met de bouw van het windpark begonnen zal worden nadat er een SDE+ subsidie is toe gekend. Dit is inmiddels gebeurd. Ook gaf Gedeputeerde Staten aan dat er pas met de bouw begonnen kon worden nadat de Raad van State de ingestelde beroepen zou hebben afgewezen. Van de door Gedeputeerde Staten veronderstelde tijdsruimte van I tot 2 jaar is inmiddels anderhalf jaar verstreken en als de Raad van Staten inderdaad de ingestelde beroepen zou afwijzen, kan er binnen afzienbare tijd met de bouw van windpark Nij Hiddum-Houw worden begonnen.

Om deze reden legt de Partij voor de Dieren de volgende vraag voor aan Gedeputeerde Staten:

Vraag I: Op welke wijze is er door Gedeputeerde Staten uitvoering gegeven aan de toezeggingen met betrekking tot mogelijke gezondheidseffecten van windpark Nij Hiddum-Houw en wat is op dit moment de stand van zaken bij het metterdaad realiseren van die toezeggingen?

Antwoord vraag 1: De zitting van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRS) inzake de ingestelde beroepen tegen het op 18 juli 2018 door PS vastgestelde provinciaal inpassingsplan windpark Nij Hiddum-Houw (PIP NHH) heeft op 2 september 2019 plaatsgevonden. Hoewel de ABRS tot op heden nog geen uitspraak heeft gedaan, verwachten wij deze uitspraak inderdaad binnenkort te mogen ontvangen. Wij hebben begrepen dat de initiatiefnemers, bij een voor hen positieve uitspraak, rond de zomer de daadwerkelijke opdracht voor de bouw willen gaan geven. In september 2018 hebben we naar aanleiding van de vaststelling van het PIP NHH overleg gevoerd met vertegenwoordigers van de RIVM, GGD Fryslân, de gemeente Sudwest-Fryslân en de Nederlandse Vereniging van Omwonenden van Windmolens (NLOW) en de initiatiefnemers van het windpark over een nadere invulling van met name de moties en toezeggingen rondom de op te zetten gezondheidsmonitor en daaraan gerelateerde issues zoals een klachtenloket. In dit overleg is door alle partijen in principe hun medewerking toegezegd aan de ontwikkeling van een dergelijke gezondheidsmonitor.

Door de RIVM is daarbij aangegeven dat zij naar alle waarschijnlijkheid van het Rijk (i.c. het Ministerie van BZK) opdracht zullen krijgen om een nieuw Expertise Netwerk Windenergie te gaan inrichten, waarbij de vragen omtrent mogelijke gezondheidsrisico's rondom windparken als eerste speerpunt zou worden opgepakt. Wij hebben ons in reactie daarop en in overleg met het IPO (ambtelijk) aangemeld als deelnemer van het door het RIVM ingestelde Verkenningsteam Expertisenetwerk Windenergie, waarin wij tevens als vertegenwoordiger van het IPO optreden. Ook de (landelijke) GGD is in dit Verkenningsteam vertegenwoordigd. Hoewel wij goed in het oog houden dat de door ons voorgestane gezondheidsmonitor specifiek moet zijn gericht op (de omgeving van-) het windpark Nij Hiddum-Houw en we deze ook in overleg met de omgeving willen instellen willen we ook graag samenwerken met de andere provincies (of gemeenten) waar dezelfde vraagstelling speelt en met het Rijk om op die manier onder andere de kosten van de ontwikkeling van een dergelijke monitor te delen. Daarom is ook in IPO verband aan het RIVM voorgesteld om het voortouw te nemen voor een opzet voor een dergelijke monitor. Dit omdat een dergelijke monitor nog niet bestaat en dus veel specifieke kennis en expertise nodig is om een dergelijke monitor goed te ontwikkelen en omdat de RIVM een goede onafhankelijke en wetenschappelijke borging van een dergelijke monitor kan garanderen. Helaas heeft de opdrachtverlening (en financiering) van het Ministerie van BZK aan het RIVM voor de instelling van het Expertisenetwerk zeer lang op laten wachten. Pas op 1 oktober 2019 is deze opdracht formeel verleend, waardoor de daadwerkelijke uitvoering grotendeels in 2020 zal plaatsvinden. Daarbij is overigens het gezondheidsvraagstuk nog steeds het eerste speerpunt, maar dat lijkt zich vooralsnog vanuit het RIVM vooral te richten op het verzamelen van de meest recente wetenschappelijke kennis en rapporten hieromtrent. Het RIVM staat wel open voor de ontwikkeling van een gezondheidsmonitor maar het is nog maar zeer de vraag of deze binnen het thans beschikbare budget voor het Expertisenetwerk ontwikkeld zal kunnen worden. Wij hebben de Omgevingsadviesraad Nij Hiddum-Houw in hun vergaderingen van 20 juni en 30 oktober 2019 op de hoogte gehouden van de stand van zaken. Wij zijn ons er van bewust dat de tijd en de ontwikkelingen ondertussen gewoon voortgaan. Daarom is onlangs binnen het provinciale team voor het Programma Duurzame Energie een projecttrekker t.b.v. de ontwikkeling van de gezondheidsmonitor Nij Hiddum-Houw aangesteld. Deze projecttrekker zal samen met alle betrokkenen de ontwikkeling van de gezondheidsmonitor moeten versnellen. Wij merken daarbij wel op dat het niet onwaarschijnlijk is dat er (ook door het RIVM) voor het, in overleg met de omgeving, daadwerkelijk ontwikkelen van een specifiek op windpark NHH gerichte gezondheidsmonitor een betaalde opdracht zal worden gevraagd.

Onze inzet is er op gericht deze kosten zoveel mogelijk te delen met Rijk en gemeenten en provincies met dezelfde problematiek, maar mocht dit niet lukken, of mochten de kosten voor een dergelijke monitor (die immers ook gedurende een flink aantal jaren in stand moet worden gehouden) toch onze reguliere budgetten overschrijden dan zullen wij aan PS nog een voorstel voor financiering van de gezondheidsmonitor voorleggen.

Hoogachtend,

Gedeputeerde Staten van Fryslân