Vragen over natuur­beleid

Geachte mevrouw Goede, heren Brouwer en De Jong,

Uw schriftelijke vragen op grond van artikel 42 van het Reglement van Orde, ontvangen op 27 januari 2021, beantwoorden wij als volgt. Op 17 februari j.l. hebt u een uitstelbrief voor de beantwoording gekregen.

Uw inleiding:

Sinds het in 2013 gesloten Natuurpact tussen Rijk en provincies zijn de provincies verantwoordelijk geworden voor het natuurbeheer, natuurbehoud en natuurontwikkeling binnen de provincie. Natuurcompensatie is een maatregel die genomen moet worden om een voorzien verlies aan beschermde natuur, ten gevolge van het uitvoeren van een project in of nabij een speciale beschermingszone te compenseren.

Op papier is die natuurcompensatie doorgaans goed geregeld, maar de praktijk blijft vaak ver achter. De natuurcompensatie blijkt veelal we/ plaats te vinden, maar het ontbreekt vaak aan controle op de kwaliteit van de nieuw gerealiseerde natuur, doordat achteraf niet gemonitord wordt.

Minister Schouten antwoordde op recente Kamervragen van de Partij voor de Dieren: "Provincies hebben de taak invulling te geven aan het beleid rondom natuurcompensatie. Essentie daarbij is dat natuurcompensatie niet mag leiden tot nettoverlies aan natuurwaarden, voor wat betreft areaal (omvang), kwaliteit en samenhang, en dat natuurcompensatie tijdig wordt gerealiseerd. lk beschik, gelet op de verantwoordelijkheid van de provincies, niet over het overzicht waar uw Kamer om vraagt. Waar sprake is van natuurcompensatie uit hoofde van de ADC-toets, moet deze voor de start van de natuurverstorende activiteit in voldoende mate voldoen aan de Europese eisen. De minister van L NV verwijst dus naar de Provincies, maar blijft we/ eindverantwoordelijk voor het halen van de Europese doelen.

Vraag 1:

Wordt de kwaliteit van de natuurcompensatie in de provincie gemonitord?

Zo ja, hoe gebeurt dit, door welke onafhankelijke en deskundige bureaus of kennisinstellingen gebeurt dit en op welke momenten gebeurt dit? Zo nee, waarom niet?

Antwoord vraag 1

De kwaliteit van de natuurcompensatie wordt door de provincie niet actief gemonitord.

Natuurcompensatie, in de vorm van het ontwikkelen van vervangend areaal of financiële compensatie, bij ruimtelijke ontwikkelingen komen in Fryslân nauwelijks voor. Bij een ruimtelijke ingreep wordt er altijd een ecologisch onderzoek (bijvoorbeeld passende beoordeling) vooraf uitgevoerd om te bepalen of natuurcompensatie aan de orde is (ofwel wat is het verlies aan natuurwaarden en hoe moet dit gecompenseerd worden). Vaak wordt aan de hand van het ecologisch onderzoek de conclusie getrokken dat er geen significante negatieve effecten zijn. Soms is sprake van mitigerende maatregelen. Dan wordt ervoor gezorgd dat ook na de ontwikkeling sprake blijft van kwalitatief gelijkwaardige waarden. In deze gevallen is compensatie niet aan de orde.

Natuurcompensatie is vaak wel aan de orde bij grote ruimtelijke ingrepen, zoals bijvoorbeeld de infrastructuurprojecten. Als natuurcompensatie in de vorm van nieuw NNN-areaal aan de orde is dan is de provincie nauw betrokken. De wijzigingen die de afgelopen jaren zijn aangebracht in het areaal worden meegenomen op de kaart NNN in de Omgevingsverordening. Daarnaast wordt voor de provinciale infrastructuurprojecten een register bijgehouden van de gekapte bomen en de herplanting van bomen; er worden meer bomen geplant dan gekapt.

De inzet is dat we als provincie bij ingang van de nieuwe Omgevingswet, per 1 januari 2022, de natuurcompensatie zullen gaan bijhouden.

Vraag 2:

Kunt u een overzicht geven van de aparte onderdelen van het Natuurnetwerk in de provincie: hoeveel hectare bos, hoeveel hectare water, agrarisch natuurbeheer, etc. ?

Antwoord vraag 2:

Onderstaand een tabel met daarin het aantal hectares binnen het NNN en een tabel met het aantal hectares agrarisch natuurbeheer.

* cijfers zijn van 1-1-2021 en minus Rijksdeel Waddenzee en IJsselmeer

Vraag 3:

Kunt u aangeven:

1. hoeveel hectare en welk type natuur in het Natuurnetwerk sinds 2013 gecompenseerd moest worden en op welke grondslag dit plaatsvond?

1. hoeveel van de natuurcompensatie-opgave werkelijk gerealiseerd is?

1. hoeveel natuurcompensatiemaatregelen in uitvoering zijn dan we/ nog moeten worden uitgevoerd?

Antwoord vraag 3:

We kunnen u geen antwoord geven op de vragen 3a t/m 3c. Dit is niet bijgehouden. Wel is bekend dat bij de realisatie van de Centrale As en de N381 natuur is gecompenseerd.

M.b.t. de Centrale As was er 3,9 ha areaalverlies NNN vanwege het ruimtebeslag van de weg. Dit areaalverlies betrof de kruising van de weg met het NNN ter plaatse van De Falom. Concreet betrof dit de verbinding Houtwiel — Falomsterleijen en de herinrichting en verruiming van de Falomsterleijen. Ter hoogte van deze kruising in de Falomsterleijen is de nieuwe weg (Centrale As) uitgevoerd met een lang viaduct om geen barrièrewerking te verkrijgen in deze verbinding. De oude provinciale weg Haadwei is sterk afgewaardeerd met daarin kruisende voorzieningen voor natte structuurstroken.

Conform de toepassing van de 'Nota Spelregels EHS' moest er met een opslag van 1/3e gecompenseerd worden, hetgeen leidde tot een compensatie van 5,2 ha. Daarnaast ging de hoek tussen de oude- en de nieuwe weg minder goed functioneren. Dit betrof een oppervlakte van 6 ha. Voor het verminderde functioneren van deze oppervlakte bestonden geen spelregels en daarom is er uitgegaan van nog eens 6 ha extra compensatie. Het totaal te compenseren areaal bedroeg daarmee 11,2 ha. Daarnaast is vanuit het project veel aan natuurinrichting gedaan als onderdeel van de plus, dit betreft echter geen wettelijke compensatie.

M.b.t. N381 was er 6,4 ha areaalverlies NNN vanwege het ruimtebeslag van de weg.

Dit is gecompenseerd in de graslandstrook van de Marschen bij het Natura 2000-gebied Wijnjeterper Schar. Daarnaast is vanuit het project veel aan natuurinrichting gedaan, zoals aanplanten van bomen en bos en inrichtingsmaatregelen binnen N2000 beheerplannen Wijnjeterper Sschar en Drents-Friese Wold, en de inrichting van de natuurstrook in het

Tsjongerdal tussen de Tsjonger en de nieuwe N381. Dit betreft echter geen wettelijke compensatie.

Vraag 4:

Kunt u inzichtelijk maken hoeveel geld aan natuurcompensatie sinds 2013 in Fryslân is besteed en hoeveel hiervan ten goede kwam aan de daadwerkelijke ontwikkeling van de natuur?

Antwoord vraag 4:

We kunnen geen antwoord geven op deze vraag omdat dit niet is bijgehouden.

M.b.t. de projecten Centrale As en N381 is wel op hoofdlijnen bijgehouden hoeveel budget aan natuur is besteed. Voor de Centrale As gaat het om een bedrag van ca. € 4,3 mln. Voor de N381 gaat het om een bedrag van ca. € 4,4 mln. Daarbij de opmerking dat de kosten niet compleet zijn, de werkelijke kosten/investeringen in natuur liggen hoger voor het project N381

Voor zowel de N381 als Centrale As geldt dat een aantal maatregelen in de grote infracontracten zijn meegenomen (werk-met-werk) en in de facturen niet apart inzichtelijk gemaakt. Deze kosten zijn niet zo te achterhalen. De opgegeven kosten betreffen alleen de realisatiekosten (gefactureerd). Er is bijvoorbeeld geen rekening gehouden met onderzoekskosten, de inzet van de organisatie, engineeringskosten of kosten voor toezicht.

Hoogachtend,

Gedeputeerde Staten van Fryslân