Inbreng Beleids­brief Circu­laire Economie

Dank u wel voorzitter,

Het streven van dit College is om ervoor te zorgen dat de Friese economie in 2050 circulair is. De belangrijkste reden voor het streven naar een Circulaire Economie is dat in steeds breder kring het besef doordringt dat we op een doodlopende weg terecht zijn gekomen. Onze huidige wegwerpmaatschappij -waarin achteloos produceren, consumeren, vervuilen en weggooien de norm zijn - put de aarde uit. Het gevolg is talloze wereldwijde milieuproblemen die een serieuze bedreiging vormen voor de leefbaarheid van onze aarde

Gelukkig is nu de tijdsgeest aangebroken waarin we aan dit systeem een einde willen maken. Ook dit college wil enthousiast aan de slag gaan, zo lezen wij in de beleidsbrief. Echter, ondanks dit enthousiasme lezen wij een hoop wollig taalgebruik en missen wij concrete doelen. Wat betekent het precies om tot de top 3 van Europa te horen? Wat is maximaal circulair inkopen? En wat houdt het in om de meest gunstige ontwikkelregio te zijn? Onze fractie wil dat dit College een heldere resultaatverplichting aangaat, zodat de Staten hierop kunnen controleren en om te voorkomen dat de dromen van GS zonder doelen eindigen in een illusie. Wij dienen daarom samen met D66 GL PvdA een amendement in, waarin wij GS vragen om een aantal concrete doelen vast te stellen en met een nieuw beleidsvoorstel te komen.

Wij vinden dat Vereniging Circulair Friesland geweldig werk doet. Maar wat ons betreft getuigt het niet van ambitie om alleen geld bij te dragen aan Vereniging Circulair Friesland. Er is zo veel meer dat de provincie kan doen. Bijvoorbeeld door met regelgeving circulair ondernemen te stimuleren. De provincie zou bijvoorbeeld betere voorwaarden voor financiële ondersteuning aan het MKB kunnen stellen, waarbij een bijdrage aan de circulaire economie wordt gevraagd. Wij vragen daarom in het gezamenlijk amendement dat ook deze regelgeving in een nieuw voorstel aan de Staten wordt aangeboden.

Voorzitter, vaak wordt de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen als de essentie van een circulaire economie gezien. Maar er zijn nog veel meer definities in omloop, en dan ligt het op de loer dat circulaire economie zo breed wordt uitgelegd, dat het een loos containerbegrip is geworden. Daar moeten we voor waken. Ook de definitie die dit college hanteert is zo breed dat men het einddoel van een circulaire economie gemakkelijk uit het oog kan verliezen.

Maar wat ons betreft is het simpel: het einddoel van een circulaire economie, is een economie die rekening houdt met de grenzen van de aarde: een systeem waarbij de mens zich gedraagt in harmonie met dier, natuur en milieu.

En daar wringt hem de schoen. Want hoezeer het afvalprobleem ook wordt aangepakt: er is één aspect dat vaak wordt genegeerd. En dat is de onmogelijkheid van oneindige economische groei.

Voorzitter, de Partij voor de Dieren is ervan overtuigd dat geen enkel economisch systeem dat uitgaat van oneindige economische groei een duurzaam systeem kan zijn. Ook een circulaire economie is geen duurzame economie als het wordt gedreven door onze zucht naar meer meer meer, en groter groter groter. Op dit moment worden die doelen, méér en groter, nagestreefd zonder dat wordt nagedacht wat de consequenties daarvan voor het totaal van onze samenleving zijn.

Als wij méér, méér, méér en groter, groter, groter als economisch doel nastreven zonder dat we alle negatieve effecten en kosten die dat met zich meebrengt vooraf meewegen, dan bouwen we eigenlijk meteen al het faillissement van zo'n systeem in.. Dit houdt hoe dan ook een keer op. Een economie kan niet oneindig groeien op een eindige planeet. Uiteindelijk brengen we de aarde onherstelbare schade toe en betalen we met z’n allen de prijs als we niet tijdig omschakelen naar een economie die wél in balans is met dier, natuur en milieu.

Voorzitter, de oceanen liggen vol met plastic soep. Het is het tastbare bewijs van het feit dat wij bij ons streven naar méér, méér, méér en groter, groter, groter een fors deel van de kosten domweg niet in rekening brengen.

Bovendien leven we op veel te grote voet. Als iedereen er dezelfde levensstijl op na zou houden als wij Nederlanders, dan hadden wij niet één, maar ruim drie planeten aarde nodig. Meneer Musk van Tesla wil dit oplossen door naar Mars uit te wijken. Wij denken dat het probleem dichter bij huis kan worden opgelost.

Het antwoord ligt niet alleen in een ander afvalbeleid, maar ook in een mentaliteitsomslag bij ons allemaal. We moeten af van het wegwerpdenken en juist gaan consuminderen.

Wij zouden graag zien dat er stappen worden gezet naar productie van goederen waarbij vanaf het allereerste begin van de productie het nuttig gebruik in de volgende fase al vast staat. Al in het ontwerpproces moet rekening worden gehouden met hergebruik van de onderdelen en het product moet zo ontworpen worden dat het makkelijk is te ontmantelen. Dat is nodig. Producten ontwerpen met een zo lang mogelijke levensduur in plaats van wegwerp om de winst te maximaliseren. Dat is nodig. Een cultuuromslag ook naar het einde van bezit en naar het meer delen en huren. Al die dingen zijn nodig om een werkelijk duurzame economie te bereiken.

Dat proces, voorzitter, begint bij bewustwording. Als je mensen nu op straat vraagt naar het nut en de noodzaak van een circulaire economie, weten de meesten niet wat een circulaire economie inhoudt. Daarom dienen wij een motie in om dit bewustwordingsproces extra op gang te helpen. Wij vinden de Earth Overshoot Day een krachtig middel hiervoor.

In een ideale wereld zou de Earth Overshoot Day op 31 december vallen. Het is de dag waarop we evenveel grondstoffen hebben verbruikt als de aarde in een jaar tijd kan genereren. Maar ieder jaar staat de aarde eerder in het rood. De mensheid heeft de grondstoffen die de aarde in een jaar tijd kan produceren in iets meer dan zeven maanden tijd opgemaakt. Na de VS en Australië is Nederland de ergste plunderaar van de aarde. Als iedereen zou leven zoals de gemiddelde Nederlander dat doet, zouden de grondstoffen al op 18 april op zijn.

Wij dienen een motie in waarin wij GS verzoeken om met een eigen versie van de wereldwijde Earth Overshoot Day te komen. Op deze Friese overshoot day organiseert het college elk jaar een evenement dat de bewustwording onder Friezen vergroot en waarbij gezocht wordt naar oplossingen voor dit overshoot probleem. Op deze dag worden inwoners van Fryslân op een positieve manier gestimuleerd om duurzamer te leven en zuiniger om te gaan met grondstoffen.

Dank u wel.