Inbreng bij Bestuurs­rap­portage en Kadernota

Dank u wel, voorzitter.

Allereerst vanuit onze fractie een compliment aan de dienst voor de uitgebreide rapportage. Die was goed leesbaar.

Bij nadere bestudering van die rapportage valt onze fractie echter wel het één en ander op. En vervolgens rijst te vraag hoe objectief de berap eigenlijk is. Want neem bijvoorbeeld het onderdeel “energietransitie”. Dat krijgt in de berap enkel groene blokjes. Maar in de brief van het College van15 mei jl. lezen we nog dat we achterlopen met die transitie. Of neem het onderdeel weidevogels. De enkele broedparen die we nog hebben, krijgen twee groene blokjes en één oranje (die van geld) op pagina 18. De toelichting op de volgende pagina laat dan wel weer weten dat er “meer tijd nodig is” om de doelstellingen te bereiken. De prognose voor het aantal broedparen is nog een pagina verder oranje. Oranje, voorzitter? Wordt dit blokje pas rood als er geen enkel broedpaar meer te bekennen is?

Ook de rapportage over natuur lijkt onze fractie op papier een stuk rooskleuriger dan de werkelijkheid. Maar daar kom ik bij de kadernota nog op terug. Mij rijst de vraag: wat denken we dat het doel is van deze rapportage? Rapporteren, of oppoetsen? Een volgende bestuursrapportage mag wat mij betreft gewoon een rapportage zijn. Niet meer en zeker niet minder.

Een vraag aan de gedeputeerde: de resultaten van de handelsmissies lijken behoorlijk tegen te vallen. Kunt u motiveren waarom we als provincie dan toch doorgaan met deze reizen? En kunt u daarbij ook aangeven hoeveel gemeenschapsgeld u maximaal uit zou willen geven voor één afgesloten contract tussen een Fries en een Chinees bedrijf? En nog een vraag aan gedeputeerde Kramer: mij word uit de berap niet duidelijk hoe het is met het overleg met andere partijen rondom de grasprijzen, gebruikt bij de berekening van de ganzenschade. Daar wil ik graag alsnog een update van.

Als laatste nog een opmerking aan andere fracties. We willen als provincie boeren helpen overschakelen naar biologisch. Voor onze inspanningen geven we onszelf een groen blokje. Dat is ook niet zo moeilijk, want het doel was 3x publiceren over biologische landbouw en 20 boeren deel laten nemen aan communicatie daarover. Iets harder lopen doet vast geen pijn. Misschien kunnen we dat als fracties meenemen bij de behandeling van de landbouwbrief komend najaar. Opvallend aan de Kadernota is dat het College terughoudend is op de inhoud. Niet onlogisch, zo voor de verkiezingen, maar misschien is ze wel wat doorgeschoten in haar vrije hand. Alvast reserveringen maken voor uitgaven waarvan we weten dat ze er aan komen, is niet meer dan verantwoord omgaan met ons geld. Laten we daarom alvast geld reserveren voor de natuurontwikkeling!

We kunnen een deel van de structurele ruimte benutten voor de financiering van het tekort op de natuur. Natuur is net als wegen, bruggen, etc. een kapitaalgoed en draagt bij aan de kwaliteit van de leefomgeving over een langjarige periode van 40-50 jaar. De kapitaallasten, verband houdende met de investering, worden dan jaarlijks uitgesmeerd over de gehele looptijd. De jaarlijkse kapitaallasten komen dan als structurele last in de begroting. Dat betekent uiteraard een (relatief geringe) uitzetting van de begroting, maar dat is oplosbaar door een deel van de structurele ruimte in te zetten en/of – indien nodig – prioriteiten te stellen en keuzes te maken.

Mogelijk is de reactie van de gedeputeerde dat natuur volgens de financiële begrotingsrichtlijnen niet gezien mag worden als een kapitaalgoed, waardoor een dergelijke constructie niet mogelijk is. Dat kan, maar dat laat onverlet dat de status van natuurontwikkeling een veel integralere status krijgt dan tot nu toe het geval was. Er moeten klimaatdoelen worden gehaald, de biodiversiteit is in het geding en dus ook de leefbaarheid van mens en dier. Daar waar fysieke infrastructuur bijdraagt aan leefbaarheid, welvaart en kwaliteit heeft natuurontwikkeling feitelijk gelijksoortige bijdragen.

Mijn voorstel is dus dat onverkort en met meer prioriteit de inzet moet zijn de natuurdoelstellingen voor de langere termijn waar te maken en voor de korte termijn in te lopen. Het tekort aan incidenteel geld doet daar niets aan af. Dat is oplosbaar door, aanvullend aan de VAR, de structurele ruimte te benutten. Mocht dat niet binnen de begrotingsrichtlijnen vallen, dan zou het college opgeroepen kunnen worden een en ander aan te kaarten bij het Ministerie van Financiën en het IPO.

Graag een reactie van de gedeputeerde op dit voorstel.

Mede aan de hand daarvan zal onze fractie bij de behandeling van het BMC-rapport een amendement indienen.

Tenslotte hebben wij in de vorm van een motie een verzoek om de levende Friese gewassen en rassen een impuls te geven. Het gaat om een samenwerkingsproject van de organisatie van Friese levende rassen en gewassen met Tresoar. Het plan is een grote expositie in voorbereiding te nemen en die in 2020 plaats grijpt. Daaraan vooraf gaat een tweetal werkbijeenkomsten die Tresoar zal organiseren, op eigen kosten. Doel van de grote expositie is voor een groter publiek zichtbaar te maken wat de betekenis is van de levende Friese gewassen en rassen. Veel inwoners van Fryslân zijn niet op de hoogte van dit Friese cultureel erfgoed, waar zoveel vrijwilligers zich voor inzetten. En waarbij er ook een duidelijke koppeling ligt met diversiteit en biodiversiteit, het belang van streekproducten en een koppeling met natuurinclusieve landbouw. In het Fries Landbouwmuseum, dat gericht is op niet levend erfgoed, heeft inmiddels vanuit een goede samenwerking ook al een van de panelen bestemd voor het levende cultureel erfgoed. En het beschikt ook over een demonstratieveld met 122 Friese landbouwgewassen, ingericht m.m.v de organisatie levende Friese rassen en gewassen. Voor de voorbereidingen en organisatie van deze grote expositie schat de organisatie € 10.000 nodig te hebben.

Graag een reactie van de gedeputeerde Poepjes ( wat betreft dit specifiek Friese cultureel erfgoed) en Kramer ( wat betreft de link met landbouw, specifieke Friese dierrassen en specifiek Friese streekproducten)

Dankuwel.