Inbreng bij Brede Analyse Vaarwegen

Dank u wel voorzitter,

We hebben kennis genomen van de rapportage van Procap, van de informatie van de diverse belanghebbenden vanuit de beroepsvaart en vanuit de recreatievaart. En van andere belanghebbenden en omwonenden. In de hoorzitting en daarbuiten.

Fryslân wordt in binnen- en buitenland geroemd om haar vele wateren waarop het heerlijk toeven is. De rust en de ruimte op en aan het water vormen een weldaad voor menig natuur- en watersportliefhebber uit eigen provincie. De Friese wateren trekken vele dagjesmensen en toeristen uit de rest van Nederland en uit het buitenland. De recreatiesector op het water is veelal kleinschalig van karakter en van enorm economisch belang voor tal van ondernemers en hun werknemers in Fryslân. Het is dan ook niet voor niets dat er honderden miljoenen euro’s zijn geïnvesteerd in het Fryske Marrenproject. De Friese recreatiesector is van groot algemeen belang.

Deze kleinschalige vorm van recreatie op en aan het water is echter de afgelopen decennia meer en meer op gespannen voet komen te staan met het steeds grootschalig geworden vrachtvaarverkeer, mogelijk geworden met behulp van het verlenen van tijdelijke ontheffingen. En dan zijn er ook nog de gevolgen van de gigantische waterverplaatsingen van deze klasse Va-schepen voor de kaden, de oevers en de levende natuur in en aan het water. Ook alternatieve tracees zullen veel veranderen voor de natuur, zowel voor de gebieden waar het Va-tracee doorheen gaat, als door het veranderen van grondwaterstromen. Diepe kanalen trekken grondwater aan en zorgen daardoor voor lagere waterstanden in de omgeving en zorgen dat grondwater niet meer aan de oppervlakte komt. Die grondwatervoeding is voor sommige planten juist heel belangrijk in het Natura 2000-gebied.

De vaarweg naar Heerenveen is geschikt voor vrachtschepen tot en met klasse III. Deze vaarroute bevat enkele flessenhalzen. De vaarweg naar Drachten is geschikt voor schepen tot en met klasse IV. Dat wisten de bedrijven die zich daar destijds vestigden. Het was hun eigen ondernemersrisico om zich daar te vestigen en om niet alsnog naar een locatie aan een klasse V-kanaal te verhuizen. Dat hadden ze namelijk ook kunnen doen. En dan denk ik aan de twee grootste die driekwart van alle vaarbewegingen maken, Agrifirmk en Kijlstra. Met ontheffingen wordt het probleem alsmaar glad gestreken en zo zitten we al meer dan twintig jaar met de gebakken peren en wordt de hete aardappel alsmaar vooruitgeschoven.

Het van Harinxmakanaal en het Prinses Margrietkanaal zijn bij uitstek geschikt voor klasse Va-schepen. Een logische oplossing ligt hier in feite voor de hand: benut die beide kanalen en ontlast daarmee de vaarwegen naar Drachten en Heerenveen. Alleen daarmee kies je voor een echte lange termijn oplossing in plaats van nu weer vele miljoenen gemeenschapsgeld te investeren in noodoplossingen voor de korte termijn. Bovendien, nu al is duidelijk dat de kosten niet opwegen tegen de baten! Dat stelt Gedeputeerde Staten zelf al vast. Laat bedrijven met klasse V-schepen zich aan een klasse V-kanaal vestigen in plaats van nog weer onderzoek te doen en eventueel met gemeenschapsgeld nieuwe capriolen uit te halen waarvan het nog maar de vraag is of dat uiteindelijk de problemen afdoende oplost. Dat de Burd en de Hege Warren nu zelfs in beeld zijn om toch maar klasse Va- vaart naar Drachten mogelijk te maken, is voor onze partij onaanvaardbaar. Oneigenlijk gebruik van het woord “integrale aanpak”. En wat een kapitaalvernietiging van de daar onlangs nog gedane grote investeringen! De prachtige molens die er staan en de ponbtjesroute die verloren gaat. En dat er ook nog eens gasbuizen in dat gebied liggen en hoe het daarmee dan komt, is nog niet eens in beeld!

Het College van Gedeputeerde Staten heeft zelf in het voorliggende besluitdocument geconstateerd dat het niet uit kan. Punt!

Wat ons betreft moet het weer zo worden dat de vaarweg naar Drachten alleen door schepen tot en met klasse IV bevaren wordt en de vaarweg naar Heerenveen alleen door schepen tot en met klasse III. Daar zijn die beide kanalen op gebouwd. Provincie, biedt planologisch in afstemming met betreffende gemeente, voortvarend de helpende hand bij het verhuizen van om te beginnen de twee grootste Va- schepengebruikers Kijlstra en Agrifirm in Drachten naar een flyby/ overslagterminal op een geschikte locatie aan het Prinses Margrietkanaal. Dat scheelt hen beide zelfs ook nog vaarkilometers. En zo kunnen ze toch in Fryslân blijven. Het veiligheidsprobleem voor de waterrecreatie bij de Alde Feanen is daarmee voor het belangrijkste deel opgelost. En voer voor de overige Va schepen bloktijden in, nu al in afwachting van de verhuizing van de twee genoemde bedrijven.

Diezelfde maatregel, het invoeren van bloktijden kunnen ook voor de vaarweg naar Heerenveen een tussenoplossing vormen. Eerst voor zowel de klasse IV- als voor de klasse Va-schepen. En biedt ook voor de bedrijven in Heerenveen voortvarend planologische mogelijkheden voor een flyby/ overslagterminal op een daarvoor geschikte locatie aan het Prinses Margrietkanaal voor zowel klasse IV als voor klasse V-schepen. En verleen per een nader te bepalen datum voorgoed geen ontheffingen meer voor klasse Va-schepen op de vaarweg naar Heerenveen.

Zo ontstaat er voor alle partijen in één klap, en nu al duidelijkheid. De duidelijkheid waar iedereen al jaren op wacht. De problemen oplossen bij de bron. Omdat de markt vermoedelijk in de toekomst om nog grotere schepen vraagt dan Va en de beide zijkanalen gewoonweg niet geschikt kunnen worden gemaakt voor nog grotere schepen zien wij deze aanname als een onnodig risico. Dan liever nu al kiezen voor een alternatief zoals wij voorstellen.

Hiervoor hebben wij een amendement.

Wij kunnen overigens instemmen met het voorgenomen besluit van Gedeputeerde Staten om het van Harinxmakanaal nog verder geschikt te maken voor klasse Va-schepen. Want dat is inderdaad een logische lange termijninvestering.