Inbreng bij vermin­dering ganzen­schade

Dank u wel, voorzitter,

Ik gebruik vandaag al mijn spreektijd om 200.000 ganzen te verdedigen. Dit college wil de winterrust voor ganzen afschaffen. Dat is in strijd met het Coalitieakkoord. Daar staat op pagina 30: “ In 2016 evalueren wij onze aanpak van de ganzenschade. Als er dan geen substantiële verlaging van de schade is, blijft in ieder geval de winterrust maximaal 2 maanden”. Er staat “in ieder geval”. Dat betekent dus, wat er ook gebeurt, de winterrust blijft. Het college haalt eenzijdig een streep door haar eigen belofte. Kan het college eens uitleggen hoe dat zit?

Wij vinden dat dat eigenlijk niet kan. Bovendien is het opheffen van de winterrust contra-productief. De schade wordt groter, niet kleiner. Het college komt met dit plan omdat de ganzenschade niet is afgenomen. Dat is maar hoe je het bekijkt. De schade is al twee jaar stabiel rond de € 9 miljoen. Dat we toch boven de 10 miljoen uitkomen zit 'm in de overhead. Dat is ongeveer 30% .Wij vinden het bizar om de overhead op het conto van de ganzen te schrijven.

De directe ganzenschade is in 2015 fors gestegen. Dat kwam omdat de boer meer vergoeding kreeg per opgevreten grasspriet. Door een andere rekenmethode dus en niet door een toename van het aantal ganzen.Graag een reactie van het college.

Voor het college gaat het vandaag niet over ganzen. Het gaat over geld. En dat is nou precies het probleem. Er wordt niet gedacht vanuit de gans, er wordt gekeken hoe kunnen we de rekening die de boeren bij ons op tafel leggen zo laag mogelijk houden. Maar om de gans daar te krijgen waar je hem hebben wil, moet je je natuurlijk wèl in het dier verdiepen! Dit college wil per jaar 200.000 dieren laten doodschieten. Beschermde dieren. Als bijvangst, wat een verschrikkelijke term in dit verband, zullen er naar schatting ook nog eens tussen de 50.000 en 90.000 ganzen de rest van hun leven als invaliden in Fryslân moeten doorbrengen. Ze kunnen geen kant meer op. Geschoten, maar niet doodgeschoten. Daar hebben we een woord voor: dierenmishandeling! En ik vind het een schande dat wij als zogenaamde beschaafde samenleving niet in staat zijn een oplossing te vinden waar geen afschot bij nodig is.

Voorzitter, dit debat gaat over geld. €12 miljoen. Laten we dat bedrag eens in perspectief zetten. Vorig jaar haalde zuivelcoöperatie Friesland Campina een omzet van € 11 miljard. De winst bedroeg, nadat de boeren betaald waren € 362 miljoen. Er werd € 365 miljoen extra aan reclame uitgegeven! En dan zou FC niet in staat zou om een schadepotje van € 12 miljoen te reserveren?!

De sector ligt momenteel maatschappelijk onder een nogal negatief vergrootglas. Dan helpt het niet om 200.000 ganzen dood te schieten. U wilt een cijfer? Uit onderzoek blijkt dat 62% van de Nederlanders mordicus tegen het afschieten van ganzen is.

Friesland Campina heeft hier een kans voor open doel. “ Laat de ganzen leven en betaal de schade die dat veroorzaakt”. Hoe diervriendelijk en natuurinclusief wil je het hebben? Is dit een onlogische en onredelijke gedachte? Natuurlijk niet.

De toename van het aantal ganzen in Nederland en vooral in deze provincie is een direct gevolg van de intensieve manier waarop melkveehouderij wordt bedreven. ( bronnen provincie zelf bij de hand). De totale schade van ganzenvraat in heel Nederland bedraagt ongeveer € 20 miljoen. Dat is voor Friesland Campina een habbekrats. En als ze het toch te veel vinden, dan vragen ze aan hun afnemers maar één cent extra per kilo melk. Dat levert ruim € 100 miljoen op. Dat is nog eens een verdienmodel, als je er maar € 20 miljoen van hoeft uit te geven, aan ganzenschade. Ik zou graag zien dat gedeputeerde Kramer met dit verhaal eens bij meneer Joosten langs gaat. Alle ganzen laten leven, alle boeren schadeloos stellen door Friesland Campina en dan is het hele probleem opgelost. Graag uw reactie.

Mocht Friesland Campina onverhoopt dit publicitaire en financiële buitenkansje laten liggen dan zou ik gedeputeerde staten en de staten willen herinneren aan een oud Nederlands spreekwoord dat zegt: wie betaalt, bepaalt.

Er is de afgelopen jaren geprobeerd om de ganzenschade onder controle te krijgen, maar dat is niet gelukt. Op zich waren de foerageergebieden groot genoeg, maar er zaten witte vlekken in en rafelranden aan, waardoor er door de ganzen geen touw meer aan vast te knopen is. Die witte vlekken en rafelranden zijn het gevolg van het uitgangspunt dat deelname aan deze foerageergebieden geheel vrijwillig is. Deze gedeputeerde en het college willen op geen enkel dossier, op geen enkele manier boeren iets dwingends voorschrijven.

Maar de gedeputeerde hoeft de boeren helemaal geen eisen te stellen. Hij moet eisen stellen aan de foerageergebieden! Hij hoeft alleen maar te zeggen: zolang de foerageergebieden nog witte vlekken en rafelranden vertonen, werken ze niet en wordt er geen ganzenschade uitgekeerd. Wie betaalt bepaalt. Laat de boeren deze kwestie onderling maar oplossen. Maar zolang het niet opgelost is wordt er geen cent overgemaakt.

Foerageergebieden met witte vlekken en rafelranden werken niet optimaal. Dat geldt ook voor de manier waarop jagers worden ingezet. Er wordt vooral geschoten in november en december. Het belangrijkste doel van de jacht op ganzen lijkt de Kersttafel te zijn en niet een gecoördineerd verjaagbeleid naar foerageergebieden. Bovendien wil de gedeputeerde die gebieden verkleinen. Ze zijn niet op orde en ze moeten worden verkleind. Kan de gedeputeerde eens uitleggen hoe dat past in een adequaat ganzenbeleid?Zo is het ook op zijn minst merkwaardig dat wordt toegestaan dat ganzen gelokt worden zodat ze gemakkelijk kunnen worden geschoten. Het jagen zou er juist op moeten zijn gericht dat de ganzen naar de foerageergebieden worden verjaagd. Graag een reactie.

In Flevoland ligt het accent niet op doodschieten maar op verjagen. En het verjaagteam verdient zichzelf terug doordat de schade substantieel vermindert. Heeft de gedeputeerde onderzoek laten doen naar de vraag of deze methode ook voor Fryslân toepasbaar kan zijn? Zo ja wat was het resultaat, zo nee, waarom is dat onderzoek niet gedaan?

De ganzenschade is een direct gevolg van de manier waarop in Nederland wordt geboerd. Wij willen dat het schieten op ganzen stopt, dat de boeren voor 100% worden gecompenseerd en dat zij in ruil daarvoor grotere en adequate foerageergebieden ter beschikking stellen. En terug naar vier maanden winterrust. Dan is alleen nog maar de vraag wie de schade betaalt.

Onze voorkeur gaat er naar uit dat het geregeld wordt door Friesland Campina, Als zij dat niet wil dan moet de burger de rekening maar betalen. Wij met zijn allen dus. Dat is namelijk de consequentie van het feit dat wij het goed vinden dat er geboerd wordt zoals er wordt geboerd. Maar het kan niet zo zijn dat er daarvoor jaarlijks 200.000 ganzen worden doodgeschoten en dat er als bijvangst jaarlijks ook nog eens minimaal 50.000 ganzen de rest van hun leven verminkt in Fryslân achterblijven.

In een Te Gast in de LC van gisteren noemt collega Teernstra namens het CDA de nu voorgestelde ganzenaanpak een realistische oplossing voor alle partijen. Voorzitter, ik weet wel zeker dat de ganzen daar heel anders over denken. Het CDA doet alsof ze tegen de ganzen zegt: joh, schuif eens een beetje op! Maar ze bedoelt dat niet. Ze wil dat er 200.000 ganzen kunnen worden doodgeschoten. En nog eens 50.000 kunnen worden verminkt. Dat staat niet in het stuk. En zo wordt de lezer op het verkeerde been gezet.

De VVD speelt een soortgelijk spelletje en komt met een motie voor verjaagteams. Dat klinkt onschuldig en de LC doopte de teams al tot Goose Busters. Goos Busters? Doodseskaders zult u bedoelen.

Dat de SP en de FNP meegaan met deze plannen vinden wij meer dan vreemd. De SP zegt op te komen voor de meest kwetsbaren in deze samenleving en ze heeft ook een reputatie hoog te houden als het gaat om de bescherming van dieren. Het college gooit als het om de ganzen gaat, alle remmen los. De SP staat er bij en kijkt er naar. Onbegrijpelijk!

De FNP streeft naar diervriendelijke en natuurinclusieve landbouw. Maar wat is er natuurinclusief en diervriendelijk aan het doodschieten van 200.000 ganzen per jaar en het verminken van nog eens 50.000 ganzen?

Voorzitter, Gandhi zei dat de mate van beschaving van een samenleving kan worden afgelezen aan de manier waarop zij met haar dieren omgaat. Maar beschaving is niet iets wat zich buiten deze zaal afspeelt. En zit ook niet in partijprogramma's. Beschaving zit in onszelf.

En hoe kunnen wij zeggen dat Fryslân de mooiste provincie van Nederland is als wij vandaag besluiten dat er 200.000 ganzen mogen worden doodgeschoten en naar schatting nog eens 50.000 mogen worden verminkt?

Hoe kunnen wij Fryslân het beste land van de aarde noemen, als wij vandaag besluiten dat er hier 200.000 ganzen mogen worden doodgeschoten en nog eens 50.000 mogen worden verminkt?

Hoe kunnen wij beweren dat hier de beste melk van de hele wereld wordt geproduceerd als er het bloed van 200.000 ganzen in drijft en 50.000 verminkte ganzen door de lege weilanden scharrelen?

Voorzitter, wij vergeten in deze zaal nog wel eens een van de meest belangrijke aspecten van ons ambt. Wij zitten hier namelijk zonder last of ruggespraak. En dat betekent dat als het puntje bij het paaltje komt wij moeten luisteren naar ons zelf. Naar ons eigen innerlijk kompas. Wij beslissen vandaag over dood of leven. Het is natuurlijk mogelijk om wat je eigenlijk diep van binnen zelf vindt in deze kwestie verstandelijk weg te schuiven onder de fractiediscipline. Dat kan. Maar ik geef u op een briefje dat het vroeger of later onder die fractiediscipline uit kruipt en bij u terugkomt. En dan kijkt u een paar honderdduizend ganzen in hun dode ogen.

Voorzitter, het mag duidelijk zijn dat ik van mijn collega 's vraag om tegen dit ganzenplan te stemmen.

En als ze dat niet willen of niet kunnen, dat ze er dan in ieder geval voor zorgen dat de ganzen vier maanden winterrust krijgen. Wij hebben hiervoor een amendement. En als ze dat niet willen of niet kunnen, dat ze er dan in ieder geval voor zorgen dat de omvang van de foerageergebieden gelijk blijft zonder rafelranden en zonder witte vlekken. Ook hiervoor hebben wij een amendement. En als zij dat niet willen of kunnen, dat er dan in ieder geval verjaagteams komen die op de juiste momenten met diervriendelijke methoden de ganzen niet doodschieten, maar verjagen naar de foerageergebieden. Wij hebben ook hiervoor amendementen (amendement verjagingsteam & amendement verjagingstechnieken).

Ik dank u wel.