Bijdrage omge­vings­visie

Inbreng bij de ontwerp Omgevingsvisie, 25 september 2019

Dank u wel voorzitter,

“Fryslân is van alle mensen die er wonen, werken of te gast zijn”. Zo staat het in de ontwerp-omgevingsvisie. Maar naast de bijna 650.000 mensen die hier wonen, wonen er in onze provincie nog vele malen meer dieren, waaronder alleen al meer dan 5 miljoen landbouwhuisdieren. In het Bestuursakkoord staat ook met zoveel woorden dat we als provincie veel keuzes maken die belangrijke gevolgen hebben voor dieren. En dat gebeurt ook met de Omgevingsvisie. Dieren hebben geen stem. Zij kunnen dus niet meepraten, maar dat wil dan nog niet zeggen dat zij verder ook maar onvermeld blijven. Dat kan natuurlijk niet. Wat ons betreft. Ik hoop dat jullie het hiermee eens kunnen zijn.

Vandaar ons amendement: Fryslan van ons allemaal, mens en dier.

In de ontwerp-omgevingsvisie wordt het levend Fries erfgoed niet genoemd. Het is niet de eerste keer dat wij, en met instemming, aandacht vragen voor het levend Fries erfgoed. Het Platform Friese rassen en gewassen levert al jarenlang en ook met steun van de provincie een belangrijke bijdrage aan het verhaal van Fryslân met zijn cultuurhistorische verscheidenheid aan dierrassen en landbouwgewassen. Zij timmeren goed aan de weg en sluiten allerlei samenwerkingsverbanden, zoals met Tresoar en met het Landbouwmuseum. We hopen dan ook nu op brede steun voor ons amendement Levend Fries erfgoed.

Wij waren tijdens de Commissievergadering blij te horen dat de landschappelijke waarden een urgente opgave werd, voorgesteld door de vertegenwoordiger van de VVD. We hebben gewacht en niets zien liggen, niet op Wurkplein. Vandaar dat wij alsnog, dus dat is voor jullie ook allemaal nieuw zelf met een amendement komen. Er is namelijk geen sprake van extra inzet voor de landschappelijke waarden en dat is juist wat we zo nodig hebben en Fryslân ook zo bijzonder aantrekkelijk maakt en houdt. Bij de uitwerking moeten we natuurlijk aansluiten op Grutsk op é Romte en kiezen voor een gebiedsgerichte aanpak.

Omdat ook in onze provincie het areaal bomen afneemt, althans dat duidelijke antwoord kregen wij eerder dit jaar op schriftelijke vragen die we samen met GL en PvdA hierover stelden, pleiten wij voor een provinciale bosvisie in afstemming met de Bossenstrategie van de landelijke Overheid. Wij hebben daarom het amendement van Groen Links mee ondertekend.

Ook het amendement van Groen Links: Bewustwording gebruik bestrijdingsmiddelen hebben we mee ondertekend. In het Bestuursakkoord staat al wel opgenomen : “dat het van belang is dat het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen afneemt”. ( pag 19) Dat zou ook zijn vertaling moeten krijgen in de Omgevingsvisie, zeker gelet op het feit dat het versterken van de biodiversiteit” een van de vier ( wat ons betreft een van de vijf) urgente opgaven is.

Dan nu luchthaven Lelystad. Er leven veel zorgen bij inwoners in het zuid-westen van onze provincie over de geplande laagvliegroutes vanuit luchthaven Lelystad. Allereerst vanwege de extra geluidsoverlast. Maar het laag vliegen kan bovendien voor gevaarlijke situaties boven de IJsselmeerkust zorgen vanwege de risico’s op aanvaringen met duizenden trekvogels die geregeld op dezelfde hoogte van die laagvlieghoogte vliegen en deze vliegroutes kruisen. Daar hebben zowel ornithologen als gezagvoerders voor gewaarschuwd. En die risico’s zijn onvoldoende onderzocht. Je moet er toch niet aan denken dat zo’n vliegtuig crasht!

In de tekst van de ontwerp-omgevingsvisie staat nu op pag. 35 dat we eventuele negatieve effecten door ontwikkelingen buiten de provincie (zoals Lelystad Airport) zoveel mogelijk willen voorkomen c.q. beperken. Wij vinden het van belang om hier aan toe te voegen dat we hierbij ook expliciet aandacht besteden aan de risico’s van vogelaanvaringen op de geplande laagvliegroutes.

We hebben hiervoor samen met Groen Links een amendement.

De Omgevingswet gaat uit van een ja, mits-benadering bij de beoordeling van ontwikkelingen en initiatieven, zo staat op pag 29. Maar voor een gezonde en veilige leefomgeving is het natuurlijk wel van belang dat inwoners daarbij beginspraak wordt gegund. Beginspraak. Inspraak al direct in het begin. Dat wil zeggen dat plannen van organisaties, bedrijven of particulieren die mogelijk negatieve effecten zouden kunnen hebben op de directe leefomgeving al in de planvormingsfase worden voorgelegd aan omwonenden. Op blz. 38 over duurzame landbouw en op blz 30 wordt melding gemaakt van het toepassen van de Nije Pleatsmethode. In de voetnoot op blz 30 staat “in de Nije Pleatsmethodiek adviseren relevante deskundigen , in samenspraak met omwonenden , in een vroeg stadium integraal over de inpassing van bijvoorbeeld een agrarisch of recreatief bedrijf in de omgeving. Was dat maar waar! Dat is juist nooit gebeurd bij de eerst door de provincie zelf en later door de Friese gemeenten toegepaste Nije Pleatsmethode in de landbouw. Nog niet zo lang geleden bracht een evaluatie van de Nije Pleatsmethode dat gemis juist aan het licht en dit heeft tot de aanbeveling geleid om voortaan ook omwonenden in een vroeg stadium te raadplegen en bij bouwplannen te betrekken. Een Nije Pleatsmethode 2.0 dus, breed inzetbaar voor elk soort van planvorming, zoals ook zonnepaneel- en windturbineprojecten.

Kan de gedeputeerde toezeggen dat deze beginspraak van omwonenden nadrukkelijk de bedoeling is in de Omgevingsvisie en als zodanig wordt opgenomen ?

Als het gaat om Gezonde en Veilige Leefomgeving hebben we nog een punt. Er leven heel veel zorgen over de uitrol van 5 G. Op een internetraadpleging over door het kabinet Rutte 3 voorgestelde wijzigingen in de telecommunicatiewet https://www.internetconsultatie.nl/telecomcode/reacties., kwamen in totaal 1168 reacties binnen, waarvan 52 uit Fryslân, waaronder ook van twee gemeenten, Smallingerland en Dantumadiel. Wij hebben als partij vanuit die ruim 1168 reacties de reacties van alle Friese inwoners verzameld en in een document bij elkaar gezet. Er leven onder deze Friese inwoners heel veel zorgen. En onder hen zijn mensen die nu al overgevoelig zijn voor straling en zij vrezen het ergste. Want 5G komt naast 4 G en niet in de plaats van. Dus er komt heel veel extra straling bij.

Een belangrijke wijziging die in die Telecomwet is opgenomen, gaat over de verplichting die het Kabinet oplegt aan lokale overheden om publieke ruimte en infrastructuur (zoals overheidsgebouwen, lantaarnpalen en stoplichten) in principe ter beschikking te stellen aan de telecomproviders wanneer deze hier nieuwe antennes aan willen hangen. Dat betekent, dat -om de aanleg van 5G te versnellen- gemeenten een verzoek tot plaatsing van zo’n antenne in principe niet mogen weigeren, aldus het wetsvoorstel. Er bestaan ook vragen over de ruimtelijke gevolgen van de aanleg van het 5G-netwerk, zoals of dat zou betekenen dat ook in natuurgebieden zendmasten geplaatst zouden moeten worden;

Daarnaast krijgen gemeenten, want naast de twee Friese gemeenten hadden ook gemeenten zoals Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Eindhoven op de internetraadpleging gereageerd, ook tal van reacties van inwoners die hun zorgen uiten over mogelijke risico’s voor de volksgezondheid. De lange termijn effecten van 5G zijn volstrekt onbekend. De voorlichting over 5 G wordt verstrekt door de Telecommarkt zelf en is dus niet onafhankelijk. Dat kan natuurlijk niet. Daar moeten we als provinciale en gemeentelijke overheden geen genoegen mee nemen. De overheid zal, voordat er een 5G-netwerk wordt uitgerold, moeten aantonen dat 5G straling geen negatief gezondheidseffect heeft. Dit onderzoek zal goed, betrouwbaar en door een onafhankelijk onderzoeksinstituut moeten worden uitgevoerd.

In de reactiebrief van de Gedeputeerde op de insprekers tijdens de beeldvormende commissievergadering en ontvangen brieven maakte de gedeputeerde naar aanleiding van de inbreng van de patiëntenvereniging gewag van het eventueel hanteren van het voorzorgsprincipe. Kan de gedeputeerde toezeggen dat dit inderdaad een serieuze optie is in deze, het hanteren van het voorzorg-principe?

We dienen een motie in samen met Groen Links en Forum voor Democratie. Dit waren mijn punten, dank u wel.